سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر عصب ایجاد می شود. تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که توسط استخوان ها و رباط هایی در سمت کف دست احاطه شده است. هنگامی که عصب میانی فشرده می شود، علائم میتواند شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در دست و بازو باشد.
اگر سندرم تونل کارپال دارید و آن را درمان نکنید، علائم ممکن است مدت طولانی ادامه داشته باشد و بدتر شود. این علائم همچنین می توانند از بین بروند و سپس برگردند. هنگامی که بیماری به موقع تشخیص داده می شود، درمان آن آسان تر است. شما می توانید از آسیب دائمی عضله جلوگیری کنید و از دستتان همانطور که باید استفاده کنید. متخصصین مراقبت ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی قصر اینجا هستند تا به هر سوالی که ممکن است در مورد سندرم تونل کارپال داشته باشید پاسخ دهند. اگر ساکن اصفهان هستید می توانید با شماره های ۰۳۱۳۲۳۶۷۴۶۵ – ۰۳۱۳۲۳۳۰۳۸۲ با ما تماس بگیرید و جلسه مشاوره خود را رزرو کنید.
آناتومی تونل کارپال
تونل کارپال یک کانال یا لوله باریک در مچ دست است. مانند تونلی که می توانید با ماشین از آن عبور کنید، این قسمت از مچ دست به عصب میانی و تاندون ها اجازه می دهد تا دست و ساعد را به هم متصل کنند. قسمت های این تونل عبارتند از:
- استخوان های کارپال: این استخوان ها کف و کناره های تونل را تشکیل می دهند. آنها در یک نیم دایره تشکیل شده اند.
- رباط: رباط که در قسمت بالای تونل قرار گرفته یک بافت قوی است که تونل را در کنار هم نگه می دارد. در داخل تونل عصب میانی و تاندون ها قرار دارند.
- عصب مدیان: این عصب باعث ایجاد احساس در اکثر انگشتان دست می شود (به غیر از انگشت کوچک). همچنین به پایه انگشت شست و اشاره استحکام می بخشد.
- تاندون ها: ساختارهای طناب مانند، تاندون ها ماهیچه های ساعد را به استخوان های دست متصل می کنند. آنها به انگشتان و شست اجازه خم شدن می دهند.
علل سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد می شود. عصب میانی از ساعد شما از طریق گذرگاهی در مچ دستتان (تونل کارپال) به سمت دست شما می رود. به جز انگشت کوچک این عصب در قسمت های کف انگشت شست و انگشتان شما احساس می شود. همچنین سیگنال های عصبی را برای حرکت عضلات در اطراف پایه انگشت شست (عملکرد حرکتی) ارائه می دهد.
هر چیزی که عصب میانی را در فضای تونل کارپال فشار دهد یا تحریک کند ممکن است منجر به سندرم تونل کارپال شود. شکستگی مچ دست میتواند تونل کارپال را باریک کند و عصب را تحریک کند همانطور که تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید میتواند باعث این مشکل شود. اغلب اوقات هیچ دلیل واحدی برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد. ممکن است ترکیبی از عوامل خطرناک در ایجاد آن نقش داشته باشند.
عواملی که احتمال سندرم تونل کارپال را افزایش می دهند؟
عوامل مختلفی با سندرم تونل کارپال مرتبط است. اگرچه ممکن است این عوامل مستقیما باعث سندرم تونل کارپال نشوند اما می توانند خط تحریک یا آسیب به عصب میانی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- وضعیت آناتومی: شکستگی یا دررفتگی مچ دست یا آرتریت که استخوان های کوچک باعث تغییر شکل مچ دست می شوند در نتیجه این وضعیت میتواند باعث تغییر شکل فضای داخل تونل کارپال شود و بر روی عصب میانی فشار وارد کند. افرادی که تونل های کوچکتری دارند احتمالا بیشتر به سندرم تونل کارپال مبتلا میشوند.
- جنسیت: سندروم تونل کارپال به طور کلی در زنان شایع تر است چون معمولا تونل کارپال در زنان کوچکتر از مردان است. زنانی که سندرم تونل کارپال دارند هم ممکن است تونل های کارپال کوچکتری نسبت به دیگر زنانی که به این عارضه مبتلا نیستند داشته باشند.
- شرایط آسیب رسان به اعصاب: برخی از بیماری های مزمن مانند دیابت، خطر آسیب عصبی مخصوصا آسیب به عصب میانی را افزایش میدهند.
- شرایط التهابی: آرتریت روماتوئید و سایر بیماری هایی که دارای یک جزء التهابی هستند می توانند پوشش اطراف تاندون های مچ دست شما را تحت تاثیر قرار دهند و بر عصب میانی شما فشار وارد کنند.
- داروها: برخی مطالعات ارتباط بین سندرم تونل کارپال و استفاده از آناستروزول (آریمیدکس)، دارویی که برای درمان سرطان سینه استفاده میشود را نشان داده اند.
- چاقی: یک عامل خطرناک برای سندرم تونل کارپال است.
- تغییرات مایعات بدن: تجمع مایع ممکن است فشار داخل تونل کارپال شما را افزایش دهد و عصب میانی را تحریک کند. این مشکل در دوران بارداری و یائسگی رایج است. سندرم تونل کارپال مرتبط با بارداری عموما پس از بارداری خود به خود بهبود میابد.
- سایر شرایط پزشکی: برخی شرایط پزشکی مانند یائسگی، اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و لنف ادم ممکن است احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهند.
- عوامل محل کار: کار با ابزار های ارتعاشی یا روی خط مونتاژ که به خم شدن طولانی یا مکرر مچ دست نیاز دارد ممکن است فشار مضری بر عصب میانی وارد کند یا آسیب عصبی موجود را بدتر کند به خصوص اگر کار در محیط سرد انجام شود.
با این حال، درباره ارتباط مستقیم عوامل علمی و سندرم تونل کارپال، شواهد متناقضی وجود دارد. چندین مطالعه بررسی کردهاند که آیا استفاده از کامپیوتر وجود ارتباطی با سندرم تونل کارپال دارد یا خیر. برخی از شواهد نشان میدهد که استفاده از صفحه کلید ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد. با این حال، شواهد کافی و قوی برای تایید استفاده از کامپیوتر به عنوان یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد، با این وجود ممکن است باعث ایجاد نوعی درد دست متفاوت شود.
علائم سندرم تونل کارپال
علائم معمولا به آرامی شروع می شوند و در هر زمانی ممکن است رخ دهند. علائم اولیه عبارتند از:
- بی حسی در شب: سوزن سوزن شدن و درد در انگشتان (به خصوص انگشت شست، اشاره و انگشت میانی).
- در واقع از آنجایی که برخی از افراد با مچ های خمیده می خوابند، علائم شبانه رایج است و میتواند افراد را از خواب بیدار کند. این علائم شبانه اغلب اولین علائم گزارش شده است. تکان دادن دست ها به تسکین علائم در مراحل اولیه بیماری کمک میکند.
علائم رایج در طول روز می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سوزن سوزن شدن در انگشتان
- کاهش احساس در نوک انگشتان
- مشکل در استفاده از دست برای کارهای کوچک مانند: دست زدن به اشیا کوچک، گرفتن فرمان برای رانندگی، در دست گرفتن کتاب برای خواندن، نوشتن و استفاده از صفحه کلید کامپیوتر
با بدتر شدن سندرم تونل کارپال علائم ثابت تر می شوند. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف در دست
- ناتوانی در انجام کارهایی که نیاز به حرکات ظریف دارند (مانند بستن دکمه های پیراهن)
- انداختن اجسام
- در شدیدترین حالت، اندازه ماهیچه های پایه شست کوچک میشود (آتروفی).
تشخیص سندرم تونل کارپال
پزشک معمولا از شما سوالاتی می پرسد و یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را برای تعیین اینکه آیا سندرم تونل کارپال دارید یا خیر، انجام میدهد:
سابقه علائم
پزشک شما الگوی علائم شما را بررسی خواهد کرد. به عنوان مثال از آنجایی که عصب میانی را در انگشت کوچک احساس نمی کند، علائم در آن انگشت ممکن است مشکلی غیر از سندرم تونل کارپال باشد.
علائم سندرم تونل کارپال معمولا هنگام در دست گرفتن تلفن یا روزنامه یا گرفتن فرمان رخ می دهد و ممکن است شما را در طول شب بیدار کند یا ممکن است هنگام صبح که از خواب بیدار میشوید دچار بی حسی شده باشید.
معاینه فیزیکی
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. او احساس انگشتان شما و قدرت عضلات دست شما را آزمایش خواهد کرد. خم کردن مچ دست، ضربه بر روی عصب یا فشار دادن ساده روی عصب می تواند در بسیاری از افراد علائم ایجاد کند.
اشعه ایکس
برخی از پزشکان برای رد سایر علل درد مچ دست، مانند آرتریت یا شکستگی، عکسبرداری با اشعه ایکس از مچ دست مبتلا را توصیه می کنند. با این حال اشعه ایکس برای تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیست.
الکترومیوگرافی
این تست، تخلیه های الکتریکی کوچک تولید شده در عضلات را انداره گیری می کند. در طول این آزمایش این پزشک یک الکترود سوزنی نازک را در ماهیچه های خاصی قرار می دهد تا فعالیت الکتریکی را هنگام انقباض و استراحت عضلات بررسی کند. این آزمایش می تواند آسیب به ماهیچه های کنترل شده توسط عصب مدیان را شناسایی کند و همچنین ممکن است سایر شرایط را رد کند.
مطالعات هدایت عصبی
در انواع الکترومیوگرافی دو الکترود به پوست شما چسبانده می شود. یک شوک کوچک از عصب میانی عبور داده میشود تا تشخیص دهد که آیا تکانه های الکتریکی در تونل کارپال کند میشوند یا خیر. این آزمایش ممکن است برای تشخیص وضعیت شما و رد سایر شرایط استفاده شود.
درمان سندرم تونل کارپال
برای درمان سندرم تونل کارپال، گزینههای متنوعی از یوگا تا جراحی در اختیار شما قرار دارد. با این حال، به یاد داشته باشید که آنچه برای دیگران مفید است، ممکن است برای شما بهینه نباشد. لازم است روشهای مختلفی را امتحان کنید تا به آرامش و تسکین مورد نیاز خود برسید. معمولاً با درمانهای اولیه مانند استفاده از مچ بند شروع میکنید. اما برای موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. اما در هر صورت، مشورت با پزشک خود برای تشخیص درست و انتخاب بهترین روش درمانی بسیار مهم است.
خود مراقبتی
برای کمک به کاهش علائم سندرم تونل کارپال میتوانید یخ را روی مچ دست خود قرار دهید یا آن را در حمام خیس کنید. این کار را یک یا دو بار در ساعت هر بار به مدت ده تا پانزده دقیقه انجام دهید. همچنین میتوانید برای کاهش درد هنگام خواب دستتان را به آرامی از کنار تخت آویزان کند و تکان دهید.
برخی کارشناسان پیشنهاد می کنند که دست خود را در آب گرم با دمای حدود صد درجه فارنهایت قرار دهید، سپس به آرامی دست و مچ خود را خم کرده و دراز کنید. این کار را سه تا چهار بار در روز امتحان کنید.
راه دیگر برای تسکین درد این است که تا حد امکان به دست ها و مچ های خود استراحت دهید و فعالیت هایی را که باعث تحریک علائم می شود انجام ندهید.
برای کاهش درد از داروهای بددون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. در حالی که این روش ها می توانند کمک کننده باشند به خاطر داشته باشید که آنها سندرم تونل کارپال را درمان نمی کنند. در بهترین حالت آنها ممکن است برای مدت کوتاهی علائم شما را تسکین دهند.
مچ بند
استفاده از مچ بند معمولا زمانی بهترین گزینه است که سندرم تونل کارپال خفیف تا متوسط داشته باشید. استفاده از مچ بند برای همه بیماران موثر نیست اما امتحان کردن آن ضرری ندارد. حتما به مدت سه تا چهار هفته از مچ بند استفاده کنید تا علائم شما بهبود یابد.
به احتمال زیاد پزشک به شما توصیه می کند که هنگام رفتن به رختخواب از مچ بند استفاده کنید چون اکثر افراد هنگام خواب مچ دست خود را خم می کنند و این کار می تواند علائم آنها را تشدید کند. همچنین می توان از مچ بند در طول روز هم استفاده کرد به خصوص زمانی که فعالیت هایی را انجام می دهید که باعث افزایش درد می شوند.
اصلاح فعالیت
سندرم تونل کارپال اغلب زمانی ایجاد می شود که دست و مچ خود را برای مدت طولانی در یک حالت نگه دارید. اگر مجبور باشید مچ دست خود را به سمت بالا یا پایین خم کنید ممکن است بدتر شود بنابراین بهتر است آن را در وضعیتی صاف و خنثی نگه دارید. اگر کار شما انجام آن را سخت می کند ممکن است لازم باشد:
- هر ساعت ده تا پانزده دقیقه استراحت کنید و دستانتان را دراز کنید.
- با رییستان صحبت کنید تا بتوانید میز و ابزارها یا تنظیمات اتاق کارتان را تغییر دهید.
- سعی کنید به طور متناوب از دستها در حین انجام کار استفاده کنید.
- هنگام کار کردن به دستتان فشار نیاورید.
- ابزارهای مورد استفاده را خیلی محکم نگه ندارید و یا دستتان را محکم به صفحه کلید نکوبید.
- مراقب وضعیت بدنتان باشید سعی کنید شانه های خود را به جلو نچرخانید که باعث ایجاد یک واکنش مدوام میشود و مشکلات مچ دست را بدتر میکند.
دارو برای سندرم تونل کارپال
NSAID ها مانند ایبپروفن می توانند در کوتاه مدت باعث تسکین درد ناشی از سندرم تونل کارپال شود.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست می تواند از چند روش به مشکل شما کمک کند. برای مثال تمریناتی برای کشش و تقویت عضلات دست و مچ به شما میدهد. فیزیوتراپیست همچنین می تواند به شما نشان دهند که چگونه حرکات روتین خود را به گونه ای تغییر دهید که فشار روی دست ها و مچ دست شما کاهش یابد. این شرایط میتواند به خصوص در مورد وظایف مربوط به کار یا سرگرمی های مورد علاقه شما مفید باشد.
اولتراسوند درمانی
این درمان با استفاده از امواج صوتی باعث افزایش دمای دست و مچ می شود. گرما می تواند درد را تسکین دهد و به بهبودی وضعیت شما کمک کند. نتایج مطالعات متفاوت است اما برخی افراد آن را مفید می دانند.
طب سوزنی
اعتقاد بر این است که طب سوزنی به افرادی که از سندرم تونل کارپال رنج میبرند کمک می کند. با این حال تحقیقات به وضوح نشان داده اند که چگونه طب سوزنی به سندرم کارپال کمک می کند. اکثر افراد این درمان را مفید دانسته اند.
جراحی
اگر سایر درمانها نتایج مطلوبی در بهبود علائم شما نداشته باشند، پزشک ممکن است جراحی آزاد سازی تونل کارپال را به شما توصیه کند. در جراحی باز، جراح یک برش به طول حدود پنج سانتیمتر را از مچ دست تا کف دست شما ایجاد میکند. این جراحی باز انجام میشود. اما در جراحی آندوسکوپی، پزشک دو برش کوچکتر ایجاد میکند و با استفاده از یک دروبین کوچک برای راهنمایی، عمل جراحی را انجام میدهد. در هر دو نوع جراحی، هدف آزاد سازی فشار و فشردهسازی روی عصب می باشد.
در هردو روش جراحی، پزشک رباط بالای تونل کارپال را قطع میکند تا فشار را از روی عصب میانی برداشته و علائم شما را تسکین دهید. پس از جراحی رباط به هم بر میگردد اما فضای بیشتری برای عبور عصب وجود دارد.
هر دو جراحی نتایج مشابهی دارند. اغلب اوقات سندرم تونل کارپال درمان می شود و عود نمی کند. اگر بیماری شما شدید است جراحی میتواند به شما کمک کند اما علائم شما ممکن است به طور کامل از بین نرود.
پیشگیری از سندرم تونل کارپال
پیشگیری از سندرم تونل کارپال ممکن است دشوار باشد این عارضه می تواند ناشی از فعالیت های مختلف در زندگی روزمره افراد باشد که پیشگیری از آن می تواند چالش برانگیز باشد. تغییر شرایط محل کار مثل محل نشستن مناسب و طرز قرادادن دست و مچ می تواند از ابتلا به سندرم تونل کارپال جلوگیری کند.
سایر روش های پیشگیری عبارتند از:
- با مچ دست صاف بخوابید
- هنگام استفاده از ابزار، مچ دست خود را صاف نگه دارید
- از خم کردن و باز کردن مکرر مچ دست خودداری کنید
- کاهش گرفتن مکرر و محکم وسایل با مچ دست در حالت خمیده
- استراحت مکرر از فعالیت های تکراری
- انجام تمرینات آماده سازی و کششی قبل و بعد از فعالیت
- معاینه و درمان مناسب پزشکی مرتبط با سندرم تونل کارپال
سوالات متداول
آیا تونل کارپال از بین می رود؟
شاید سندرم تونل کارپال از بین برود و دوباره برگردد. بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص مناسب را دریافت کنید چون سندرم تونل کارپال می تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد.
آیا تونل کارپال یک بیماری جدی است؟
سندرم تونل کارپال معمولا جدی نیست. با درمان، معمولا درد آن از بین می رود و هیچ آسیب پایداری در دست یا مچ دست نخواهید داشت.
برای تونل کارپال گرما بهتر است یا یخ؟
اکثر پزشکان موافق هستند که استفاده از گرما راه بهتری برای درمان سندرم تونل کارپال است. گرما برخلاف یخ باعث بهبودی و ترمیم بافت های آسیب دیده می شود. روند بهبودی در نهایت باعث می شود التهاب برای همیشه ناپدید شود. بنابراین یک حوله گرم یا پد گرم کننده برای مشکل بسیار مناسب است.
تونل کارپال را در چه قسمت هایی احساس می کنیم؟
شما ممکن است متوجه گزگز و بی حسی در انگشتان یا دست خود شوید. معمولا انگشت شست و اشاره، وسط یا حلقه تحت تاثیر قرار می گیرد اما انگشت کوچک شما تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
چرا تونل کارپال در شب بدتر می شود؟
سندرم تونل کارپال در طول شب بدتر میشود چون مایع بافتی در بازوها زمانی که پمپ ماهیچه ای فعال وجود ندارد مجددا پخش می شود. به عبارت دیگر وقتی سعی می کنیم بخوابیم و حرکت نمی کنیم و درنتیجه افزایش مایعات منجر به افزایش فشار تونل کارپال میشود، فشار تونل هم باعث بدتر شدن علائم میشود.
مصرف کدام ویتامین برای تونل کارپال مفید است؟
بر اساس برخی تحقیقات افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال ممکن است با مصرف مکمل های ویتامین B6 به عنوان یک درمان مکمل تسکین پیدا کنند. اما ویتامین B6 همچنین می تواند در منابع غنی در برخی مواد غذایی مانند اسفناج یافت شود.