درمان دررفتگی، نیمه دررفتگی و بی ثباتی مفصل لگن و ران با فیزیوتراپی و ورزش
یک ضربه‌ی شدید می‌تواند باعث در رفتن استخوان ران از کاسه استخوان لگن شود که بطور بالقوه می‌تواند باعث آسیب‌های دیگر به این ناحیه نیز شود. با بیرون کشیده شدن استخوان ران از کاسه، رباط‌ها و سایر بافت‌های نرم که متصل به آن هستند نیز با آن کشیده می‌شوند. این امر می‌تواند باعث پارگی یا گسیختگی کامل بافت‌ها شود که بهبودی و بازیابی عملکرد کامل آنها بسیار دشوار خواهد بود. ضربه‌ای که به حدی شدید باشد که موجب در رفتن مفصل ران شود ممکن است منجر به شکستگی استخوان‌های این ناحیه نیز شود. این امکان وجود دارد که حفره حقه‌ای یا استابولوم دچار ترک خوردگی شود یا کل لگن خاصره بشکند. غضروف مفصلی نیز در صورت دررفتگی استخوان ران از لگن آسیب خواهد دید. غضروف برای روان بودن مفصل ضروری بوده و مجدداً رشد نخواهد کرد، بنابراین این آسیب در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند در طولانی مدت باعث مشکلات بیشتر مانند آرتروز مفصل لگن و درد مفصل ران شود.
انواع دررفتگی لگن
استخوان ران به دو طریق از کاسه بیرون کشیده می‌شود:
- دررفتگی خلفی: اکثر دررفتگی‌های لگن از نوع خلفی هستند، یعنی ران به سمت عقب کشیده می‌شود. در حین دررفتگی پای شما در یک موقعیت گیر خواهد کرد.
- دررفتگی قدامی: درصد کمی از دررفتگی‌های لگن زمانی رخ می‌دهند که ران از جلوی کاسه لگن به بیرون کشیده می‌شود. در این صورت تنها قادر خواهید بود که پای خود را به جلو و بیرون از بدن بچرخانید.
دلیل
- تصادف با خودرو از دلایل شایع دررفتگی لگن می‌باشد. اغلب زانو در اثر ضربه به طرف عقب فشار داده می‌شود و باعث می‌شود که استخوان ران به عقب و خارج از استابولوم حرکت کند.
- سقوط از ارتفاع نیز می‌تواند باعث خارج شدن لگن از جای خود شود. افتادن از حالت ایستاده معمولاً نیروی کافی را برای خارج شدن مفصل از محل خود ایجاد نمی‌کند، اما سقوط از نردبان یا راه پله می‌تواند باعث دررفتگی شود.
- دررفتگی لگن همچنین می‌تواند در اثر ورزش‌هایی مانند فوتبال، اسکی روی آب یا اسنوبورد رخ دهد.
علائم
- پس از در رفتن لگن احساس درد فوری و عدم توانایی برای حرکت دادن پای خود خواهید داشت.
- قادر به راه رفتن یا قرار دادن وزن خود در آن سمت بدن نخواهید بود.
- در صورت آسیب دیدن اعصاب، ممکن است نتوانید پای خود را حس کنید.
عوارض
آسیب عصبی
در موارد نادر، دررفتگی لگن می‌تواند باعث آسیب عصبی شود، بخصوص در عصب سیاتیک که از پایین کمر تا باسن و پشت ران امتداد یافته است. این امر می‌تواند توانایی شما برای خم کردن زانو و پا را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ضعف در کل پا گردد. در بیشتر بیماران پس از این نوع آسیب‌دیدگی عملکرد عصب با درمان فیزیوتراپی بهبود پیدا می‌کند، اما برخی دیگر در اثر عملکرد غیر عادی عصب دچار درد مداوم خواهند شد.
آسیب عروق خونی
بیرون کشیده شدن استخوان ران از کاسه لگن، می‌تواند موجب پارگی عرق خونی که مواد مغذی را به استخوان‌ها، بافت‌ها و غضروف اطراف مفصل می‌رسانند، شود. در صورتی که این عروق خونی پس از اصلاح دررفتگی بطور مناسب بهبود پیدا نکنند، ممکن است دچار کاهش تدریجی جریان خون به مفصل شود. این وضعیت استئونکروز نام دارد. بدون جریان خون مناسب، مفصل شروع به تحلیل می‌کند و در نهایت ناپایدار می‌شود.
آسیب غضروف
غضروف، مفصلی که روی استخوان‌های مفصل را می‌پوشاند نیز ممکن است در اثر دررفتگی آسیب ببیند. غضروف به خودی خود نمی‌تواند مجدداً رشد کند، بنابراین تحلیل تدریجی آن می‌تواند باعث مشکلات بیشتر مانند آرتروز مفصل لگن شود. آرتروز به معنی التهاب مفصل است. بدون وجود غضروف، استخوان‌های لگن در هنگام حرکت به روی یکدیگر و بافت‌های اطراف ساییده می‌شوند، و موجب تحریک و التهاب این ناحیه می‌گردند. در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه مانند فیزیوتراپی در مراحل اولیه، این مشکل می‌تواند باعث درد در آینده شود.
تشخیص
متخصصین ما می‌توانند با توجه به شکل پا دررفتگی لگن را تشخیص دهند، اما برای تشخیص هرگونه آسیب دیگر، آزمایش‌های جامعی انجام می‌شود. رادیولوژی به تعیین محل استخوان‌های دررفته و وجود هرگونه شکستگی در نواحی اطراف کمک می‌کند. گاهی اوقات در صورتی که دررفتگی همراه با شکستگی باشد، نیاز به سی تی اسکن خواهد بود. ممکن است برای تعیین وجود آسیب‌های گسترده‌ی بافت نرم در این ناحیه، انجام ام آر آی ضروری باشد.
درمان
جا انداختن
دررفتگی لگن یک موقعیت اضطراری است، بنابراین پزشک باید بلافاصله عمل جا انداختن را انجام دهد. جا انداختن به معنی دستکاری استخوان برای جابه‌جایی آن به طرف موقعیت اولیه است. اگر دررفتگی شدید نباشد، یا باعث آسیب‌های جدی دیگر نشده باشد، پزشک می‌تواند جا انداختن را بلافاصله با استفاده از بی‌حسی یا آرام‌بخش انجام دهد. در موارد پیچیده‌تر ممکن است نیاز به بیهوشی باشد.
مسکن و استراحت
پزشک پس از جا انداختن لگن داروی مسکن تجویز خواهد کرد و باید مفصل لگن خود را استراحت دهید. این ناحیه در چند روز اول دردناک خواهد بود و تا چهار هفته پس از جا انداختن، حرکت کردن مشکل می‌باشد.
توانبخشی و فیزیوتراپی
بسته به هدف فیزیوتراپی، متخصص فیزیوتراپی ممکن است درمان‌های آرامش‌بخش را در برنامه‌ی شما بگذارند. جلسه فیزیوتراپی معمولاً با یخ گذاشتن یا استفاده از پد گرمایشی به اتمام می‌رسد. سایر روش‌های درمانی که ممکن است در جلسه‌ی فیزیوتراپی انجام شوند، عبارتند از:
ورزش برای توانبخشی پس از دررفتگی لگن
فیزیوتراپیست به شما برای دستیابی به اهداف بهبودی کمک کرده و یک برنامه‌ی ورزشی را جهت برآورده کردن نیازهایتان تهیه خواهد کرد. برخی ورزش‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
دامنه حرکتی غیر فعال (PROM)
هدف از این ورزش افزایش تدریجی دامنه حرکتی لگن همزمان با کاهش ورم، خشکی و درد لگن می‌باشد. در حین این ورزش‌های ملایم، یک درمانگر یا تجهیزات کمکی مانند دستگاه‌های حركت پسیو مداوم (CPM)، مفاصل بیمار را از طریق مجموعه‌ای از حرکات تکان می‌دهند.
تمرینات فعال دامنه حرکتی (AROM)
هدف از ورزش‌های فعال دامنه حرکتی افزایش ملایم دامنه حرکتی و کاهش خشکی مفصل است. این تمرینات شامل ورزش‌های تقویتی هستند که بطور فعال با یا بدون کمک درمانگر انجام می‌شوند.
آزادسازی میوفاسیال/ ماساژ بافت نرم
فیزیوتراپیست به بیمارانی که دچار درد لگن یا کاهش دامنه حرکتی هستند از طریق کشش و شل کردن فاسیا (بافت همبندی که اطراف عضلات است) کمک می‌کند. تکنیک‌های آزادسازی میوفاسیال بطور کلی شامل اعمال ملایم فشار یا یک کشش خفیف مداوم بر روی لگن می‌باشند.
راه رفتن/ تمرین تعادل
هدف از تمرین راه رفتن کمک به بیمار برای بازیابی توانایی راه رفتن چه بصورت مستقل یا با یک وسیله‌ی کمکی مانند واکر یا عصا است. این ورزش‌ها همچنین به بیمار برای تقویت عضلات، بهبود تعادل، وضعیت قرارگیری بدن و استقامت برای کمک به جلوگیری از افتادن کمک می‌کنند.
بهبودی
اگر علاوه بر دررفتگی باسن دچار آسیب‌های دیگری نباشید، ظرف دو تا سه ماه بطور کامل بهبود پیدا می‌کنید. در صورت وجود هرگونه شکستگی، زمان بهبودی طولانی‌تر خواهد بود. در هفته‌های اول نیاز به عصای زیر بغل یا سایر وسایل کمکی برای راه رفتن بدون اعمال فشار بر روی مفصل خواهید داشت. از سر گرفتن فعالیت‌های ورزشی زمان بیشتری می‌گیرد.
