گرفتگی، خشکی و اسپاسم عضلات کمر: علت و درمان آن با فیزیوتراپی
اگرچه گرفتگی عضلانی ممکن است در هر عضله از بدن رخ دهد، ولی شایع‌ترین نوع گرفتگی عضلانی مرتبط به کمر و پشت است. اسپاسم عضلانی انقباض غیرارادی فیبرهای عضلانی است. اسپاسم کمر به دلایل مختلف، از جمله خشکی کمر و یا عضلات همسترینگ، ضعف عضلات کمر، ضعف عضلات شکم و یا گرفتگی عضلات کمر رخ می‌دهد. در اغلب موارد با کمی استراحت، گرم کردن، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، شل کننده‌های عضلانی، فیزیوتراپی و کشش ملایم مشکل حل می‌شود. بسیاری از گرفتگی‌ها و اسپاسم‌ها بی‌ضرر هستند، اما اکثر گرفتگی‌های عضلانی مربوط به کمردرد به یک اختلال عضلانی یا عصبی زمینه‌ای مربوط می‌شوند و نیاز به درمان فوری دارند.
علل شایع گرفتکی کمر
شایع‌ترین علل خشکی یا گرفتگی‌های عضلانی کمر عبارت‌اند از:
- حرکت ناگهانی و سریع
- کشش بیش از حد عضلات کمر یا مفصل
- اختلالات دیسک
- اختلالات مغز و اعصاب
- استفاده بیش از حد از عضلات و خستگی (اغلب به دلیل قرارگیری نامناسب بدن)
- واکنش محافظتی بدن
انواع گرفتگی کمر
گرفتگی عضلانی کمر به‌طورکلی دو نوع است:
اسپاسم کمر اولیه
اسپاسم ناگهانی عضلات که باعث آسیب کمر می‌شود. در گرفتگی عضلانی کمر اولیه، عضلات آسیب‌دیده برای محافظت از خود دچار گرفتگی می‌شوند.
اسپاسم کمر ثانویه
نوع دیگر گرفتگی کمر، انقباضات کنترل نشده سریع هستند که بسیار ناگهانی اتفاق می‌افتد و گاهی اوقات بدون هیچ دلیل روشنی رخ می‌دهد. این نوع از خشکی کمر معمولاً "اسپاسم‌های عضلانی ثانویه" نامیده می‌شوند زیرا که آن‌ها معمولاً علامت ثانویه از آسیب زمینه‌ای یا اختلال دیگری است.
علائم
هر نوع درد گرفتگی عضلانی کمر ویژگی‌های خاص خود را دارد. توصیف افراد از گرفتگی‌های عضلانی خود متنوع و فراوان است ولی شایع‌ترین علائم مداوم خشکی و گرفتگی عضلات گردن و کمر عبارت‌اند از:
- درد شدید در پشت و کمردرد
- تنش و خشکی عضلات کمر
- خم شدن به جلو
- ناتوانی درحرکت قسمت آسیب‌دیده پشت
- استرس
این علائم ممکن است از نظر شدت از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و بستگی به نوع و شدت آسیب زمینه‌ای دارد.
درمان
استراحت
با آغاز گرفتگی مهم است که بلافاصله کمرتان را استراحت دهید و وضعیتی که احساس ریلکسی می‌کنید و درد متوقف می‌شود را پیدا کنید. دراز کشیدن روی یک سطح سفت و قرار دادن بالش زیر زانوها اغلب باعث کاهش درد می‌شود.
سرد و گرم کردن
یخ کمک می‌کند تا درد تسکین یابد و به‌طورمعمول برای 15 تا 20 دقیقه روی کمر قرار می‌گیرد. اگر یخ کمک نمی‌کند، گرما و رطوبت را به‌جای آن امتحان کنید. حرارت گردش خون را افزایش می‌دهد و عضلات را گرم می‌کند و باعث شلی آن‌ها می‌شود. مانعی مانند یک حوله باید بین پوست و یخ یا گرما برای جلوگیری از صدمه زدن به پوست استفاده شود.
بالا گرفتن پاها
برخی از بیماران پس از بالا گذاشتن پاها احساس بهتری دارند. زمانی که پاهای خود را بالا می‌گذارید، سعی کنید ذهن را از درد اسپاسم منحرف کنید و بر تکنیک‌های آرامش اعصاب تمرکز کنید.
فشرده‌سازی
فشار اغلب برای کاهش بسیاری از گرفتگی عضلانی دردناک مؤثر است. قبل از حرکت، چرخش به پهلو یا بلند شدن، تمام چهار انگشت و یا نوک انگشتان را نزدیک به ستون فقرات و روی نقطه گرفتگی قرار دهید و بفشارید. سعی کنید حرکت کنید ولی اگر عضلات دچار اسپاسم شد، محل را محکم‌تر فشار دهید و قبل از تلاش برای حرکت دوباره منتظر بمانید تا اسپاسم متوقف شود. هنگامی‌که کاملاً حرکت کردید یا ایستادید، چند ثانیه صبر کنید.
داروها
با توجه به‌شدت درد مرتبط با گرفتگی و خشکی کمر، ممکن است استفاده از داروهای بدون نسخه نیز لازم باشد. ایبوپروفن و استامینوفن می‌تواند التهاب و درد را کاهش دهد. اگر گرفتگی شدید است و با داروهای بدون نسخه به تنهایی تسکین نمی‌یابد، پزشک ممکن است شل کننده عضلانی تجویز کند. ن
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون ممکن است درد را برای چند ماه کاهش دهد، به‌خصوص اگر گرفتگی باعث شود درد تا پایین پا کشیده شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی از نوعی انرژی الکتریکی، حرارتی یا مکانیکی استفاده می‌کند که باعث تغییرات فیزیولوژیکی می‌شود و برای کاهش درد، بهبود گردش خون، کاهش تورم، کاهش گرفتگی عضلانی کمر، هم‌زمان با انجام روش‌های دیگر می‌شود . انواع رایج درمان فیزیوتراپی شامل تحریک عضلات الکتریکی (TENS)، اولتراسوند، ماساژ و درمان دستی می‌شود.
درمان دستی
- درمان دستی مفاصل و ستون فقرات رایج‌ترین درمان برای تسکین درد پشت و کمر ناشی از گرفتگی عضلانی کمر است. درمان دستی باعث می‌شود تا ستون فقرات و مفاصل حرکت طبیعی خود را بازیابند و در نتیجه منجر به کاهش درد و کاهش اسپاسم عضلانی می‌شود.
- درمان دستی بافت نرم یکی دیگر از روش معمول استفاده‌شده در درمان گرفتگی های عضلانی است. درمان شامل کشش درمانی و ماساژ درمانی است. این نوع درمان‌ها به کاهش مایع، کاهش بافت اسکار و تسکین گرفتگی عضلانی کمک می‌کند.
ماساژدرمانی و ورزش‌درمانی
هنگامی‌که درد و التهاب تحت کنترل در آمدند، ماهیچه‌ها کمتر احساس قفل شدن دارند، و می‌توانید ورزش‌های ملایم را شروع کنید. ترکیبی از ماساژ درمانی و ورزش درد را کاهش می‌دهد و حرکت بیماران مبتلا به کمردرد مربوط به اسپاسم بهبود می‌یابد. ماساژ گردش خون را افزایش و باعث شل شدن عضلات و کاهش تورم می‌شود. ورزش نیز با افزایش جریان خون به عضلات و دفع موادی که منجر به التهاب می‌شوند، می تواند اثرات مشابهی را داشته باشد.
ورزش برای گرفتگی عضلانی کمر
کشش زانو به سمت قفسه سینه
این تمرین باعث کشش عضلات کمر و همچنین می‌شود. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم‌کنید. پای راست خود را به سمت قفسه سینه بیاورید. دستان خود را پشت ران قرار دهید و پا را به قفسه سینه نزدیک‌تر کنید. این وضعیت را برای 10 ثانیه نگه‌دارید. سه تا پنج بار در هر پا تکرار کنید و در نهایت هر دو پا را هم‌زمان به سمت سینه بکشید.
چرخش تنه
ورزش چرخش تنه را برای کمر و باسن انجام دهید. در حالی‌که پاهای خود را از زانو خم کرده‌اید به پشت دراز بکشید. پای خود را صاف روی زمین قرار دهید و هردو پا و زانوها را به هم بچسبانید. عضلات شکم را منقبض کنید و به آرامی زانوها را تا جای ممکن به سمت راست بیاورید. این موقعیت را برای سه تا پنج ثانیه نگه‌دارید. به آرامی ساق‌های پا را به سمت چپ بیاورید، و برای سه تا پنج ثانیه نگه دارید.
کشش کمر در حالت دمر یا درازکش
کشش کمر در حالت دمر برای افزایش انعطاف‌پذیری کمر استفاده می‌شود. به شکم دراز بکشید و آرنج خود را بر روی زمین بگذارید. قسمت بالای بدن را از روی زمین بلند کنید. دستان خود را بر روی زمین قرار دهید، و تمام شکم را از روی زمین بلند کنید تا جایی که بازوها کاملاً صاف شوند. در این موقعیت، قوس ستون فقرات را کمی به عقب بکشید و به کمر کشش دهید. به مدت 30 ثانیه نگه‌دارید و سه بار تکرار کنید.
کشش همسترینگ
عضلات همسترینگ در پشت ران واقع هستند و زمانی که سفت یا غیرقابل انعطاف می‌شوند باعث کشش کمر می‌شوند. این کشیدن باعث می‌شود عضلات پشت دچار اسپاسم شود. کشش همسترینگ می‌تواند فشار به کمر را کاهش و از اسپاسم جلوگیری کند.
