درد مفاصل یکی از علائم شایع ابتلا به آرتروز است. در آرتروز روماتیسمی غشای داخلی مفصل متورم شده و به بافت‌های اطراف حمله می‌کند و مواد شیمیایی را تولید می‌کند که سطح مفصل را تخریب کرده و به آن آسیب می‌رساند. هر چند این بیماری ممکن است در هر سنی بروز کند اما در اغلب موارد در سنین میانسالی آغاز می‌شود. روماتیسم مفصلی اغلب مفاصل هر دو طرف بدن را به طور یکسان درگیر می‌کند. مفاصل بسیاری از جمله مفاصل انگشتان دست و پا، زانو‌ها، مچ دست و پا، آرنج‌ها و لگن نیز درگیر روماتیسم می‌شوند. در صورت عدم اقدام به درمان روماتیسم مفصلی زانو، دست و پا و … به شیوه‌ی مناسب، این بیماری به حالت مزمن درآمده و منجر به ناتوانی فرد می‌شود.
روماتیسم مفصلی اغلب موجب درد و التهاب مفاصل هر دو طرف بدن شده و به خاطر تاثیرات مخربی که بر سیستم ایمنی بدن دارد می‌تواند به ناتوانی فرد منجر شود. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی قصر می‌توانند به شما در کنترل علائم ناشی از روماتیسم کمک کرده و کیفیت زندگی شما را بهبود دهند. فیزیوتراپیست‌های ما به نحوی موثر با شما تعامل خواهند داشت تا بتوانند یک برنامه‌ی درمانی اختصاصی بر اساس خواسته‌ها و نیازهای شما طرح‌ریزی کنند. آنها از روش‌ها و متد‌های درمانی مختلفی استفاده می‌کنند از جمله:
- درمان‌های دستی
- ورزش و حرکات اصلاحی
- الکتروتراپی با TENS
- ماساژتراپی
- ترکشن
- بریس و ارتز
برای دریافت مشاوره و اطلاع از روش‌های متنوع برای درمان مشکلات ناشی از انواع بیماری‌های روماتیسمی می‌توانید با ما تماس حاصل فرمایید.
علل
روماتیسم مفصلی به عنوان یک بیماری، به طور مستقیم مرتبط با وراثت نمی‌شود. با این حال، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که برخی افراد دارای ژن‌های خاصی هستند که آنها را مستعدتر به ابتلا به روماتیسم می‌کند. با این حال، داشتن این ژن‌ها به تنهایی کافی نیست تا فرد به طور خودکار به روماتیسم مبتلا شود. عواملی مانند عفونت‌ها یا عوامل محیطی باید وجود داشته باشند تا این ژن‌ها فعال شوند.
وقتی بدن شخص با عامل تحریک‌کننده‌ای مواجه می‌شود، سیستم ایمنی بدن به طرز ناصحیحی به این عامل واکنش نشان می‌دهد و به جای محافظت از مفصل‌های بدن، مواد و آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌شود که به مفصل حمله می‌کنند. این واکنش نامناسب سبب التهاب و آسیب به مفصل می‌شود که در نتیجه روماتیسم مفصلی شکل می‌گیرد.
این موضوع نیز موجب علت روماتیسم پا (یا همان آرتروز روماتیسمی) می‌شود.
در این شرایط، رباط‌ها و کپسول مفصلی کمتر از قبل از مفصل پشتیبانی می‌کنند و کارایی اولیه را ندارند. فرسایش غضروف مفصلی و تغییر در حالت رباط‌ها موجب تغییر شکل مفصل و همچنین محدود شدن دامنه‌ی حرکتی آن می‌شود. با پیشروی بیشتر بیماری میزان درد و بدشکلی مفصل نیز بیشتر می‌شود.
علائم
علائم شایع روماتیسم مفصلی عبارتند از درد، خشکی مفاصل در صبح و تورم. سایر علائم روماتیسم نیز به شرح زیر هستند:
- تورم، درد و خشکی مفاصل حتی در مواردی که مفصل خود را به کار نگرفته‌اید.
- احساس گرما در اطراف مفصل
- بدشکلی و دفرمیتی مفصل
- علائم کلی در بدن مانند تب، کاهش اشتها و کاهش انرژی
- احساس ضعف به خاطر کم شدن سلول‌های قرمز خون
- تشکیل برآمدگی‌هایی در اطراف مفصل به خصوص آرنج
- درد پا، بونیون (قوز شست پا)، انگشت چکشی به صورت مزمن و مداوم
بیمارنی که به روماتیسم پیشرفه و وخیم مبتلا هستند، معمولا چندین مفصل درگیر در دست‌ها، انگشتان و پاهای خود دارند. در این افراد ممکن است مفاصل ستون فقرات گردنی نیز درگیر شود.
تشخیص
تشخیصبرای تشخیص روماتیسم در ابتدا پزشک شرح حال بیمار را گوش می‌دهد، سوابق پزشکی او را بررسی و بیمار را معاینه فیزیکی می‌کند. برخی از علائمی که پزشک به دنبال آن می‌گردد، تورم، گرمی مفاصل، حرکت مفصل همراه با درد، وجود برآمدگی‌هایی در زیر پوست، بدشکلی و دفرم بودن مفصل و محدود بودن دامنه‌ی حرکتی مفصل است.
ممکن است در نتایج آزمایش خون وجود نوعی آنتی‌بادی به نام “فاکتور روماتیسم”، تشخیص داده شود که در این صورت ابتلای شخص به روماتیسم قطعی است. با استفاده از تصاویر رادیوگرافی می‌توان میزان پیشروی روماتیسم را ارزیابی کرد.
درمان
درماناگرچه هیچ درمان قطعی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد و امکان از بین بردن آن به طور کامل وجود ندارد، اما با انجام برخی اقدامات می‌توان به کاهش علائم بیماری، کنترل پیشروی آن و بهبود عملکرد مفصل کمک کرد. برنامه درمانی هر بیمار باید با توجه به نیازها و سبک زندگی او طراحی شود. در بیشتر موارد، روماتیسم مفصلی توسط یک تیم از متخصصین مختلف درمان می‌شود. این تیم متخصصین ممکن است شامل روماتولوژیست، متخصص فیزیوتراپی و کاردرمانی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، و جراح ارتوپد باشد. همکاری بین این تخصص‌ها بهبود بیشتری در مدیریت روماتیسم مفصلی به ارمغان می‌آورد.
دارودرمانی
داروهایی که برای درمان روماتیسم تجویز می‌شوند در دو دسته جای می‌گیرند، داروهایی که علائم بیماری را کنترل می‌کنند و داروهایی که می‌توانند روند پیشروی بیماری را تغییر دهند. این داروها معمولا همزمان تجویز می‌شوند. داروهایی مانند آسپرین و ایبوبروفن می‌تواند درد و التهاب روماتیسم را کاهش دهند. داروهای اصلاح کننده‌ی بیماری شامل متوترکسات و سولفاسالازین و ترکیبات طلا می‌شود. سایر داروهای مورد استفاده عبارتند از داروهای مشکن غیرتجویزی، مکمل‌های تقویت سیستم ایمنی بدن، کورتیکاستروئیدها و سایر داروها. این داروها به تسکین علائم ناشی از بیماری کمک می‌کنند و روند پیشروی بیماری را کند خواهند کرد. البته این داروها می‌توانند برخی عوارض جانبی را به همراه داشته باشند.
ورزش و فیزیوتراپی
انجام ورزش یکی از مهمترین بخش‌ها در برنامه‌ی درمانی است. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می‌تواند با تعامل موثر با بیمار و ارزیابی وضعیت او، با ارائه‌ی یک برنامه‌ی ورزشی اختصاصی به او کمک کند که بدون وارد کردن فشار بیش از حد به مفاصل خود، عضلات خود را تقویت کند تا از مفاصل پشتیبانی بیشتری شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به تجویز اسپلینت یا کفش‌های اصلاح کننده‌ی مخصوص باشد.
ماساژدرمانی
ماساژدرمانیانجام ماساژدرمانی، علاوه بر این که می‌تواند موجب شل شدن عضلات و رفع اسپاسم عضلانی شود، بر سیستم‌های فیزیولوژیکی درگیر در بیماری روماتیسم نیز اثر می‌گذارد و روند تخریب مفصلی را کند‌تر می‌کند.
درمان دستی
در روش درمان دستی، به شیوه‌ای منفعل عضلات و مفاصل بدن به صورت دامنه‌های حرکتی بسیار کوتاه اما سریع و قوی و در محدوده‌ی پارافیزیولوژیک، حرکت داده می‌شوند (به دست پزشک). به عنوان یک قانون کلی، روش درمان دستی در مواردی که مفصل دچار التهاب حاد باشد، به کار نمی‌رود. این قانون کلی در مورد روماتیسم و مفاصلی که دچار التهاب حاد هستند نیز صادق است و در صورتی که التهاب مفصل در فاز حاد باشد، روش درمان دستی به کار برده نمی شود.
اوزون‌تراپی
تحقیقات نشان داده‌اند که تزریق اوزون در موارد ابتلا به روماتیسم پیشرفته می‌تواند در بهبود التهاب و خشکی مفصل موثر باشد. اوزون‌تراپی یک روش درمانی جایگزین و مکمل است که یکی از موثرترین روش‌های درمانی موجود در طب فیزیکی محسوب می‌شود. این روش درمانی پتانسیل این را دارد که علاوه بر کاربردهای فعلی، برای بسیاری بیماری‌ها و آسیب‌های دیگر نیز به کار برود و هزینه‌ای کمتر از روش‌های درمانی موجود داشته باشد.
تزریق PRP
در روش تزریق PRP یا پلاکت غنی از پلاسما، فاکتورهای رشد موجود در خون جمع‌آوری شده و غنی‌سازی می‌شوند و سپس در نواحی مورد نظر در بدن تزریق می‌شوند. با تزریق PRP در ناحیه‌ای که بر اثر روماتیسم آسیب دیده است، می‌توان به بافت‌های بدن کمک نمود که خودشان را بازسازی کنند و درد را تسکین دهند. علاوه بر این شواهدی مبنی بر تاثیر PRP در بهبودی بسیاری از بیماری‌های دیگر وجود دارد که این تاثیرات مشابه با نحوه‌ی عملکرد متد درمان با سلول‌های بنیادین برای بازسازی بافت‌های مختلف بدن می‌باشد.
درمان با اولتراسوند
متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی معمولا از روش اولتراسوندتراپی برای کمک به کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می‌کنند. نتایج برخی از تحقیقات نشان داده است که انجام اولتراسوندتراپی بر روی مفاصل دست، موجب بهبود قدرت مشت کردن انگشتان می‌شود. به نظر می‌رسد که این روش همچنین تاثیرات زیر را به همراه داشته باشد:
- بهبود انعطاف‌پذیری مفصل
- کاهش خشکی و بی‌حرکتی در صبح
- کاهش تعداد مفاصل متورم و دردناک بدن
رژیم غذایی مناسب
اگرچه هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به روماتیسم وجود ندارد، اما تحقیقات نشان داده است که مصرف برخی غذاهای خاص به کاهش التهاب در بدن این بیماران کمک می‌کند. بسیاری از این غذاها در رژیم غذایی معروف به “مدیترانه‌ای” یافت می‌شوند. در این رژیم غذایی، توصیه می‌شود که ماهی، سبزیجات و روغن زیتون به میزان بیشتری مصرف شوند. این مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ و مواد مغذی مفید دیگر هستند که ممکن است به کاهش التهاب و بهبود وضعیت روماتیسم مفصلی کمک کنند. همچنین، مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، مغزها و برخی از مواد غذایی با خواص ضد التهابی نیز توصیه می‌شود. مهم است که هر فرد با روماتیسم مفصلی با مشورت پزشک و تغذیه‌شناس، رژیم غذایی مناسب خود را تعیین کند و از نظرات و توصیه‌های فردی خود در این زمینه پیروی کند.
جراحی
جراحی تعویض مفصل نیز یکی از راه‌های درمانی است که اغلب در بازیابی عملکرد کارایی مفصل موثر است.