تاریخ 24 آبان 1402
کیست بیکر یا همان کیست پوپلیتال عارضه‌ای است که عموما بر اثر مشکل یا بیماری دیگری ایجاد شده و موجب بروز برآمدگی یا ورم در پشت مفصل زانو می‌شود. از آنجایی که مایع درون کیست بیکر در واقع همان مایع سیناویال مفصلی می‌باشد، این کیست یک “کیست واقعی” محسوب نمی‌شود. در صورتی که تورم در پشت زانو باشد، ممکن است بورس‌های مفصلی نیز دچار التهاب شوند.
بر اثر یک بیماری یا آسیب خاص، ممکن است غشای سیناویال در اطراف مفصل زانو ملتهب شود و در نتیجه مایع سیناویال زیادی تولید کند و این مایع وارد بورس مفصلی در پشت زانو شده و اندازه‌ی آن را بزرگ کند و شکلی شبیه به کیست ایجاد کند که با نام کیست بیکر یا کیست رکبی شناخته می‌شود. کیست بیکر در اغلب موارد کوچک است، اما در مواردی می‌تواند بسیار بزرگ و به‌اندازه‌ی توپ بیسبال شود. کیست‌های کوچک معمولا دردی ندارند، اما با رشد کردن کیست ممکن است خشکی مفصل و درد پشت زانو ایجاد شود.
انتخاب بهترین روش درمانی مناسب برای شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله این که کیست پاره شده است یا خیر، کیست تا چه حد دردناک است و این که این مشکل تا چه حد در حرکت دادن و استفاده از مفصل زانو، اختلال ایجاد کرده است. اگر کیست بیکر موجب بروز درد شده است، متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی قصر ممکن است داروهای ضدالتهاب یا تزریق کورتیزون در زانو را برای شما تجویز کنند تا درد و التهاب زانو را تسکین دهند.
در صورتی که کیست رکبی موجب درد شدید زانو شود و یا مانع از حرکت آزادانه‌ی زانو شود، ممکن است متخصصین ما آسپیراسیون کیست را تجویز کنند. در این روش مایع درون کیست با سرنگ بیرون کشیده می‌شود. البته این کار برای تسکین موقتی درد و بهبود حرکت زانو انجام می‌شود و مشکل اصلی زانو را برطرف نمی کند و معمولا، در صورت عدم انجام درمان مناسب، کیست دوباره شکل می‌گیرد. بعد از درمان کردن مشکل اصلی و زمینه‌ای زانو، متخصصین ما انجام ماساژدرمانی و الکتروتراپی را به منظور کاهش درد و التهاب زانو و انجام ورزش‌های مخصوصی را جهت تقویت عضلات زانو تجویز می‌کنند. جهت مشاوره برای تشخیص و درمان علت ایجاد کیست بیکر یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره 03132367465 – 03132330382 تماس حاصل فرمایید.
فهرست نمایش
کیست بیکر یا ورم پشت مفصل زانو چیست؟
کیست بیکر یا رکبی یک توده شکل‌گیری می‌کند که در ناحیه پشت زانو شکل می‌گیرد و باعث تورم قسمتی از زانو به نام بورس پوپلیتال می‌شود. درون کپسول مفصلی زانو، یک مایع به نام سیناویال وجود دارد که باعث کاهش سایش ساختارهای مختلف زانو در هنگام حرکت می‌شود. اما در برخی موارد، مایع سیناویال بیش از حد تولید می‌شود و در پشت زانو تجمع می‌یابد، این تجمع باعث تورم بورس پوپلیتال در پشت زانو می‌شود که به آن کیست بیکر یا رکبی می‌گویند. به طور عمده، کیست بیکر به دلیل تجمع بیش از حد مایع سیناویال در مفصل زانو شکل می‌گیرد.
علل
کیست بیکر بر اثر آسیبی ایجاد می‌شود که موجب التهاب و تورم زانو شده است. علت درد پشت زانو و ورم آن برخی از بیماری‌ها و آسیب‌ها است که عبارتند از:
- آرتریت زانو، آرتروز مفصلی یا روماتیسم زانو. مفصل زانو دچار التهاب می‌شود.
- وارد شدن آسیب مستقیم (مانند ضربه یا فشار شدید) به زانو مانند پارگی مینیسک و پارگی رباط
- التهاب
- نقرس
پاره شدن کیست بیکر موجب درد حاد و شدید در پشت زانو می‌شود که این درد تا ماهیچه دوقلوی پا منتشر شده و موجب تورم آن می‌شود.
علائم و نشانه‌ها
کیست بیکر در اغلب موارد موجب بروز درد نمی شود و به همین خاطر ممکن است تشخیص آن مشکل باشد و در صورتی که کیست بیکر موجب بروز علائم شود، این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- ناحیه پشتی زانو (و در مواردی ران پا) متورم می‌شود.
- درد زانو
- خشکی زانو و عدم توانایی خم کردن زانو
- وجود تورم و برآمدگی مدور در پشت زانو به اندازه‌ی توپ گلف
- احساس گرفتگی و فشار در پشت مفصل زانو که تا عضله دوقوی ساق پا ادامه دارد.
- کاهش انعطاف‌پذیری زانو
- احساس درد و حساسیت به لمس بعد از انجام فعالیت فیزیکی
اگر در تاریکی، به سمت کیست نور بیاندازید، داخل ان را به رنگ قرمز و شفاف می‌بینید که نشان می‌دهد، داخل کیست از مایع پر است.
عوارض کیست بیکر
در موارد نادری ممکن است کیست رکبی پاره شود و مایع درونآان به سمت ساق پا نشت کند که در این صورت موجب عوارض زیر می‌شود:
- درد تیز و تیرکشنده‌ی زانو
- تورم ساق پا
- حرکت کردن مایع از بالا به پایین ساق پا را حس می‌کنید و در مواردی ساق پا قرمز می‌شود
- علائم ایجاد شده بر اثر این عارضه مشابه با علائم وجود لخته خون در پا (ترومبوز ورید عمقی) است.
تست و تشخیص
برای تشخیص علت ورم در پشت مفصل زانو، انجام معاینات دقیقی ضروری است. در صورتی که شما شک دارید کیست بیکر دارید، می‌توان با انجام معاینه فیزیکی آن را تشخیص داد. در حالتی که شما ایستاده و زانویتان صاف است، برآمدگی کیست در پشت زانو به وضوح قابل مشاهده است. همچنین، در حالتی که زانو خمیده است، می‌توان کیست را با استفاده از لمس دست به راحتی تشخیص داد. با این حال، اگر علائم شما نشان‌دهنده وجود عارضه یا بیماری جدی‌تری باشند، پزشک ممکن است تصویربرداری از زانو را تجویز کند تا وضعیت شما را به‌طور دقیق‌تر بررسی کند. روش‌های عکسبرداری از زانو عبارتند از:
- رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس
- تست اولتراسوند
- اسکن ام آر آی
درمان
روش R.I.C.E
این حروف به معنای استراحت (Rest)، کمپرس سرد (ice)، بانداژ فشاری (compress) و بالاگرفتن زانو (elevation) هستند. به زانوی خود فشار وارد نکنید. برای رفع التهاب از کمپرس سرد استفاده کند و برای اعمال فشار خفیف روی مفصل از بانداژ فشاری یا زانوبند کشی استفاده کنید. در هر زمان که برایتان امکان دارد (خصوصا شب‌ها)، به حالتی بنشینید یا دراز بکشید که پای شما بالا باشد.
گرمادرمانی و سرمادرمانی
استفاده از کمپرس سرد نیز یکی از روش‌های موثر درمان کیست بیکر درخانه است. کمپرس گرم نیز برای تشکین درد ناشی از کیست بیکر مفید است.
دارودرمانی
در اغلب موارد، با تجویز داروهای مسکن مانند پاراکتامول و کدئین می‌توان درد زانو را تسکین داد. بنابراین در صورت داشتن درد، موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید و از او کمک بخواهید.
تزریق کورتیزون
داروهای کورتیکاستروئید مانند کورتیزون را می‌توان مستقیما در مفصل زانو تزریق کرد تا التهاب زانو فروکش کند. این روش درد و التهاب ناشی از کیست بیکر را برطرف می‌کند اما نمی تواند از بازگشت مجدد کیست بیکر جلوگیری کند.
بیرون کشیدن مایع درون کیست
در روش درمانی به نام آسپیراسیون، پزشک با استفاده از یک سوزن، مایع موجود در داخل کیست را بیرون می‌کشد. به منظور هدایت دقیق سوزن به محل مورد نظر، پزشک همزمان از تصاویر اولتراسوند زانو استفاده می‌کند. این روش به پزشک کمک می‌کند تا سوزن را به درستی به نقطه مورد نظر هدایت کرده و مایع را از کیست خروجی دهد.
فیزیوتراپی
انجام درمان‌های فیزیوتراپی مانند ماساژ و حرکات کششی و تقویت عضلات چهارسر ران و رباط کشکک زانو ، به درمان سریع تر کیست بیکر کمک می‌کنند. تورم درد پشت زانو را می‌توان با بانداژ فشاری، استفاده از عصا و کمپرس سرد کاهش داد. با انجام حرکات تقویت عضلات زانو و حرکات کششی برای افزایش دامنه حرکتی زانو، می‌توان علائم ناشی از کیست بیکر را کاهش داد و توانایی عملکردی زانو را بهبود بخشید.
درمان علت زمینه‌ایِ شکل‌گیری کیست بیکر
پزشک معالج بایستی علت بروز کیست رکبی را تشخیص داده و سپس برای درمان آن اقدام کند. برای مثال در صورتی که علت تجمع مایع سیناویال در پشت زانو، پارگی مینیسک زانو باشد، ممکن است لازم باشد که برای ترمیم مینیسک عمل جراحی انجام شود. در صورتی که کیست بیکر به خاطر ابتلا به آرتروز زانو باشد، لازم است برنامه‌ی درمانی مناسب برای کنترل آرتروز زانو تدوین شود. درمان آرتروز زانو در موارد بسیار کمی به انجام جراحی نیاز دارد.
ورزش درمانی برای رفع کیست بیکر
کیست رکبی در اغلب موارد بر اثر گرفتگی عضلات ایجاد می‌شود. گرفتگی عضلات همسترینگ (پشت ران) موجب بدتر شدن کیست بیکر (کیست پوپلیتال) می‌شود، چرا که به بورس مفصلی پوپلیتال، فشار مضاعف وارد می‌شود.
کشش همسترینگ در حالت ایستاده
ابتدا، یک صندلی یا چهارپایه با ارتفاع حدود یک فوت و نیم تهیه کنید. یکی از پاهای خود را روی صندلی قرار داده و پای دیگر را روی زمین نگه دارید. زانوی خود را کمی خم کنید (حدود 15 درجه) و در حالی که کمرتان را صاف نگه می‌دارید، به سمت جلو خم شوید تا کشش را در پشت رانتان احساس کنید. این حرکت را سه بار تکرار کنید و این تمرین را دو بار در روز (یک بار قبل از ورزش و یک بار بعد از آن) انجام دهید.
پیشگیری از بروز کیست بیکر
روش خاصی برای پیشگیری از ورم پشت مفصل زانو وجود ندارد و برای پیشگیری از بروز آن لازم است که خطر ابتلا به هر بیماری یا آسیبی که موجب تشکیل کیست بیکر می‌شود (مانند آرتروز) را کاهش دهید.
