پیچ خوردن و رگ به رگ شدن مچ پا: علت و درمان با فیزیوتراپی

رگ به رگ شدن و پیچ خوردگی مچ پا دو آسیب شایع هستند که می‌توانند باعث درد قابل توجهی شوند. مفصل مچ پا شامل مجموعه‌ای از رباط‌ها، عضلات و تاندون‌های به هم پیوسته است که تمام آنها می‌توانند در معرض پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن حاد یا مزمن باشند. علائم رگ به رگ شدن و پیچ خوردگی مچ پا می‌توانند بسیار شبیه به هم باشند اما چند تفاوت مهم نیز وجود دارد. هر دو شامل درد موضعی، تورم مچ پا و بی ثباتی هستند، اما محل و عوارض جانبی درد و بی‌ثباتی می‌تواند بسته به درگیر بودن عضله یا رباط متفاوت باشد. درمان پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن مچ پا شامل استراحت، گچ گرفتن، فیزیوتراپی، ورزش و توانبخشی می‌باشد.

علائم پیچ خوردن مچ پا

در پیچ خوردگی مچ پا، علائم و نشانه‌های زیر ممکن است رخ دهند:

• درد موضعی در محل پیچ خوردگی پا
• تورم در محل پیچ خوردگی مچ پا
• کبودی در محل پیچ خوردگی
• محدودیت توانایی حرکت مچ پا
• صدا دادن مچ پا
• درد شدید در اثر ضربه

علائم رگ به رگ شدن مچ پا

علائم و نشانه‌های زیر ممکن است نشانه‌های رگ به رگ شدن مچ پا باشند:

• درد: ممکن است درد بلافاصله هنگام شروع رگ به رگ شدن حاد احساس شود یا در صورت رگ به رگ شدن مزمن که در طول زمان به دلیل استفاده مفرط از عضلات مچ پا ایجاد می‌شود، به تدریج بروز پیدا کند.
• تورم، قرمزی و التهاب که بصورت موضعی در محل رگ به رگ شدن است. ناحیه التهاب ممکن است قرمز یا گرم باشد.
• اسپاسم‌های عضلانی، گرفتگی عضلات و ضعف عضلانی در مچ پا
• دامنه حرکتی محدود

دلایل

در حالی که بسیاری از علائم و درمان‌ها برای رگ به رگ شدن و پیچ خوردگی یکسان هستند، اما در واقع دو اندام مختلف بدن را درگیر می‌کنند و معمولاً دارای دلایل مختلفی هستند.

پیچ خوردن مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا یک آسیب حاد شایع است که در اثر موارد زیر رخ می‌دهد:

• ضربه مستقیم یا غیر مستقیم به رباط‌های مچ پا: در پیچ خوردگی، رباط‌های مچ پا که به طور طبیعی مچ پا را نگه می‌دارند، یا بیشتر از حد عادی خود کشیده شده یا در اثر این ضربه کاملاً پاره می‌شوند.
• مچ پا فراتر از دامنه حرکتی عادی خود کشیده می‌شود: برای مثال هنگامی که مچ پای فرد هنگام توقف ناگهانی روی زمین ورزشی پیچ می‌خورد، یا هنگام راه رفتن و دویدن روی یک سطح ناصاف یا تلو تلو خوردن روی یک مانع.

رگ به رگ شدن مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا آسیبی است که زمانی رخ می‌دهد که عضلات مچ پا و یا تاندون متصل به آنها یا بیشتر از حد معمول کشیده شده یا کاملاً پاره می‌شود.

• آسیب عضلانی اغلب در محلی رخ می‌دهد که عضله به تاندون متصل می‌شود و ممکن است یکی از عوارض جانبی و یا همراه با تاندونیت مچ پا (التهاب حاد یک یا چند تاندون در مچ پا) باشد.
• رگ به رگ شدن مچ پا که کمتر از پیچ خوردن مچ پا شایع است، اغلب به دلیل استفاده مفرط مزمن از مچ پا رخ می‌دهد.
• رگ به رگ شدن مچ پا همچنین می‌تواند به دلیل آسیب حاد، یک ضربه مستقیم، افتادن یا تکل بر روی پاها در طول ورزش‌های تماسی رخ دهد.
• پیچ خوردگی پا همچنین ممکن است در اثر کشیدگی بیش از حد مچ پا یا انقباض بیش از حد عضلات رخ دهد.

عوامل خطر

برخی از عوامل خطر رگ به رگ شدن و پیچ خوردن مچ پا شامل موارد زیر می‌باشند:

• انجام ناصحیح فعالیت‌های ورزشی
• خستگی عضلات و رباط‌ها
• گرم نکردن قبل از ورزش
• اضافه وزن
• جنسیت زن در ورزشکاران بیش از 30 سال (فقط پیچ خوردن مچ پا)
• جنسیت مرد در ورزشکاران مرد جوان سن 15 تا 24 سال (فقط پیچ خوردن مچ پا)
• کفش نامناسب
• سابقه رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی پا

درمان

استراحت

به بیماران توصیه می‌شود زیاد بر روی مچ پای رگ به رگ شده تا پیچ خورده تا زمان بهبودی کامل راه نروید و نایستید. دوره‌ی استراحت می‌تواند برای پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن درجه 1 از یک تا 2 روز تا چندین هفته یا چندین ماه برای رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی درجه 3 متغیر باشد.

یخ

استفاده از کیسه‌ یخ بر روی محل آسیب بلافاصله پس از رخ دادن آسیب شدیداً توصیه می‌شود. یخ به کاهش تورم و درد کمک می‌کند.

فشرده‌سازی

بستن مچ پا با باند یا نوارهای ورزشی به ثابت نگه داشتن و پشتیبانی از محل آسیب کمک می‌کند. این بی‌حرکتی و فشرده‌سازی موجب افزایش بهبودی شده و می‌تواند در جلوگیری از تشدید آسیب دیدگی موثر باشد.

بالا نگه داشتن پا

بالا بردن مچ پا بالاتر از سطح قلب در 48 ساعت اول پس از آسیب‌دیدگی می‌تواند به کاهش ورم، تسکین مقداری از درد، و تسریع فرایند بهبودی کمک می‌کند.

گچ گرفتن

علاوه بر استراحت و بالا نگه داشتن پا، اولین مرحله‌ی بهبودی معمولا شامل گچ گرفتن یا استفاده از بریس برای مچ و ساق پا است. ممکن است گچ متداول مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری از بیماران نیاز به عصای زیر بغل خواهند داشت هرچند ممکن است برای برخی افراد در کل دوره بهبودی یک وسیله بریس مخصوص که امکان راه رفتن را فراهم می‌کند، توصیه شود.

دارو

برای بیماران مبتلا به رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی درجه 1 یا 2 مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی می‌تواند موثر باشد زیرا این داروها علاوه بر تسکین درد می‌توانند به کاهش التهاب در محل آسیب کمک کنند. استامینوفن نیز می‌تواند درد راکاهش دهد.

تزریق پی آر پی

درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به طور قابل توجهی میزان زمان مورد نیاز برای بهبود آسیب‌ها را کاهش می‌دهد. پلاکت غلیظ و در نتیجه عوامل رشد موجود در پی آر پی به تسریع روند بهبود آسیب‌های استخوان و بافت نرم مانند پیچ خوردگی پا کمک می‌کنند.

اوزون درمانی

تزریق داخل مفصلی ازن به مچ پای رگ به رگ شده و پیچ خورده منجر به کاهش قابل توجه التهاب و تورم در اطراف ناحیه مچ پا می‌شود. اوزون درمانی اثر بسیار خوبی در درمان منشأ اسکلتی عضلانی درد حاد و مزمن در مچ پای رگ به رگ شده و پیچ خورده دارد.

فیزیوتراپی و توانبخشی

بیماران ممکن است نیاز به انجام مجموعه‌ای از درمان‌های توانبخشی و فیزیوتراپی مانند تحریک الکتریکی، اولتراسوند، ماساژ با انگشتان دست (با ملایمت)، و نیز ورزش‌های تقویتی برای کمک به کاهش درد و تسریع شکل‌گیری بافت جدید داشته باشند.

لیزر درمانی

لیزر کم‌توان می‌تواند با افزایش سرعت ترمیم بافت از طریق افزایش تولید مثل سلولی و رشد سلول در درمان پیچ خوردگی مچ پا موثر باشد، بطوری که التهاب را با اتساع عروق کاهش داده و سیستم درناژ لنفاوی را فعال می‌کند. خواص ضد درد لیزر، حساسیت الیاف درد عصبی را با انسداد انتقال آن به معز کاهش می‌دهد.

شاک‌ویو تراپی

شاک ویو تراپی برای مشکلات تاندون و عضله، مانند درد مچ پا و التهاب تاندون آشیل به علت پیچ خوردگی مچ پا با ایجاد یک وضعیت شبیه به التهاب در بافت تحت درمان، عمل می‌کند. بدن با افزایش جریان خون و متابولیسم در این ناحیه واکنش نشان می‌دهد که به نوبه‌ی خود باعث تسریع فرایند بهبودی بدن می‌گردد.

ماساژ درمانی

تکنیک ماساژ با انگشت‌ها دست برای درمان پیچ خوردن مچ پا استفاده می‌شود. این تکنیک به تسریع بهبودی و جلوگیری از شکل گیری بافت اسکار کمک می‌کند. ماساژ رباط‌های آسیب‌دیده در مرحله‌ی حاد پس از حدود پنج روز از مچ خوردن پا، می‌تواند از شکل‌گیری بافت اسکار پیشگیری کند.

ورزش برای پیچ خوردگی مچ پا

ورزش‌های درمانی ممکن است زمینی یا آبی باشد که تمرینات مبتنی بر آب معمولاً برای افراد با آسیب شدید توصیه می‌شود. ورزش‌های درمانی برای پیچ خوردگی مچ پا عبارتند از:

• کشش عضلات گاستروکنمیوس و سولئوس با شدت زیاد
• حرکات تقویتی: ورزش‌های تحمل وزن، بالا رفتن روی پاشنه، بالا بردن پنجه پا، بالا رفتن از پله، ربع اسکات
• حرکات برون‌گرا و درون‌گرا و ایزوتونیک (ورزش‌های همراه با تراباند و وزنه‌های متصل به ساق پا) برای حرکات وارون، پلانتار فلکشن، دورسی فلکشن و تقویت پرونئال.
• تمرین عضلات عمقی: پیشرفت از عدم تحمل وزن تا تحمل وزن کنترل شده و تحمل وزن کامل. ایستادن روی تخته BAPS، ایستادن روی تخته تعادل، تعادل روی یک پا.