درمان زانو و پای پرانتزی کودکان و بزرگسالان با ورزش و حرکات اصلاحی

ژنوواروم یک اصطلاح لاتین است که برای توصیف زانوی پرانتزی و پای پرانتزی به کار می‌رود. این وضعیت ممکن است از نوزادی تا بزرگسالی وجود داشته باشد و در اثر طیف گسترده‌ای از علل مختلف به وجود می‌آید. در حالات شدید بیمار ممکن است زانوی خود را حین راه رفتن به بیرون پرتاب کرده و دارای گام‌های کوتاه و لغزنده باشد. زانو و پای پرانتزی ممکن است همراه با چرخش خارجی پا و اثرات ثانویه بر روی ران و مچ پا باشد. این مشکل ممکن است یک طرفه همراه با اختلافات در عملکرد طول اندام، و یا دو طرفه باشد. خانواده و سوابق پزشکی ممکن است شواهدی را در خصوص تداوم و یا پیشرفت بیماری نشان دهند. پا و زانوی پرانتزی می‌تواند در تمام گروه‌های سنی رخ دهد و دارای چندین علل مجزا می‌باشد. در برخی از افراد زانو و پای پرانتزی مشکلی است که نیاز به درمان داشته، ولی در دیگران ممکن است بخشی طبیعی از رشد باشد.

علائم

معمولاً افرادی که دچار پا و زانوی پرانتزی هستند این مشکل تأثیر بسیار کم روی توانایی راه رفتن آن‌ها داشته یا به طور کل تاثیری ندارد. کودکان معمولاً علامتی ندارند، در حالی که بزرگسالان ممکن است میزانی از ناراحتی را در قسمت بیرونی زانوهای خود احساس کنند. اگر این مشکل بدون درمان رها شود، ممکن است، استرس و از کارافتادگی زانو باعث شروع زودرس آرتروز ‌شود. از لحاظ ظاهری، پاهای کسانی که به پای پرانتزی مبتلا هستند به بیرون متمایل‌ است.

علل ایجاد زانو و پای پرانتزی

زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان علل مختلفی دارد:

رشد طبیعی

به طور کلی، پا و زانوی پرانتزی در سنین کمتر از 2 سال به عنوان یک فرایند طبیعی از اسکلت در حال رشد در نظر گرفته می شود. زاویه زانو در سن حدود 18 ماه تمایل به رسیدن به حداکثر درجه خود را داشته  و سپس به تدریج در سال بعد این درجه کاهش می یابد. تراز اسکلتی می‌تواند تغییر کرده و موجب ایجاد برخی از فرم‌های ظاهری غیرمعمول اندام در سنین خاص گردد.

بیماری بلانت

بیماری بلانت وضعیتی است که می‌تواند در دوران کودکی و نوجوانی رخ دهد. مشکل این افراد وجود یک صفحه رشد غیر طبیعی واقع در بالای استخوان قلم پا (درشت نی) است. در کودکان بسیار جوان، بیماری بلانت را به سختی می‌توان از نوع طبیعی رشد زانو تشخیص داد.

نرمی استخوان

شایع‌ترین علت نرمی استخوان کمبود تغذیه‌ای برخی از مواد مهم مغذی است که نقش برجسته‌ای در سلامت استخوان ایفاء می‌کنند. نرمی استخوان می‌تواند در اثر کمبود کلسیم، فسفر، یا ویتامینD  ایجاد شود.

ترک استخوان پا

ترک‌های استخوان پا چنانچه بهبود نیابند، می‌توانند منجر به زانوی پرانتزی شوند به طوری که این ناهنجاری باقی بماند. ترک در واقع استخوان شکسته‌ای است که معمولا وقتی مقدار بیش از حدی نیرو یا فشار بر استخوان وارد می‌شود، اتفاق می‌افتد.

آرتروز

در بزرگسالان، شایع‌ترین علت زانو و پای پرانتزی آرتروز یا آرتریت و پارگی زانو است. اگر فرسودگی به طور مساوی توزیع شود، تغییر شکل زانو انتظار نرفته، اما زمانی که سایش بیشتر در سمت داخلی زانو است، تغییر شکل پا و زانو اغلب پیشرفت خواهد کرد.

تومورهای استخوانی

تومورهای استخوانی نیز یک علت شایع دیگر پا و زانوی پرانتزی هستند. این تومورها گروهی از سلول‌های غیر طبیعی بوده که در داخل استخوان گسترش می‌یابند. گاهی اوقات این تومورها می‌توانند سرطانی باشد.

تشخیص

به منظور تعیین علت مشکل زانو و پا، شما باید توسط یک پزشک معاینه شوید. پس از انجام معاینه، پزشک معالج ممکن است آزمون‌هایی مانند اشعه ایکس را درخواست نماید تا بتواند اطلاعات بیشتری در مورد تراز استخوانی و اختلالات احتمالی را کسب کند.

درمان

در کودکان خردسال زیر سن 2 سال، پا و زانوی پرانتزی تقریباً همیشه قابل مشاهده است و با ادامه‌ی رشد و پیشرفت، این مشکل خود به خود برطرف خواهد شد. در صورت بر طرف نشدن، روش‌های درمانی زیر قابل استفاده هستند:

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

چنان چه علت بیماری نرمی استخوان باشد، بیماری‌های زمینه‌ای زمانی درمان می‌شود که کودک هنوز راه نیفتاده است. ویتامینD برای درمان نرمی استخوان تجویز شده و در نتیجه مشکل خمیدگی پاها رفع می‌شود.

بریس و گچ گرفتن

از آتل‌ها می‌توان در طول شب استفاده کرد. چنانچه با ادامه‌ی رشد و پیشرفت، این مشکل خود به خود برطرف نشود،بریس‌های ویژه‌ی پا، کفش، و یا قالب‌ها ممکن است برای درمان زانو و پای پرانتزی در کودکان خردسال استفاده شود. این وسایل زمانی استفاده می‌شوند که اختلال شدید وجود داشته یا کودک علاوه بر این مشکل، دچار بیماری دیگری در رابطه با زانو و پا است. بریس‌ها تا زمانی که استخوان‌ها صاف شوند توسط کودک استفاده خواهند شد.

فیزیوتراپی

درمان فیزیوتراپی در اصلاح زانو و پای پرانتزی بسیار مؤثر است. تمرینات برای تقویت پا را از یک فیزیوتراپیست متخصص یاد بگیرید. برای درمان موفقیت آمیز این مشکل تمرینات را زیر نظر یک متخصص طب فیزیکی انجام دهید.

ماساژ 

ماساژ یک درمان طبیعی برای اصلاح زانو و پای پرانتزی است. ماساژ را با روغن نارگیل انجام دهید. بهتر است ماساژ را با زدن ضربه‌ها به سمت پایین انجام دهید. شما همچنین می‌توانید از یک فرد حرفه‌ای برای انجام ماساژ کمک بگیرید.

تمرینات پیلاتس

تمرینات پیلاتس با کشیدن ماهیچه‌های پا به درمان زانو و پای پرانتزی کمک می‌کند. این تمرین با دراز کشیدن روی تخت یا زمین انجام می‌شود. در حالی که زانوی خود را خم کرده‌اید، هر دو پا را با هم از روی زمین بلند کنید. پاها را به بالا و پایین حرکت دهید. این حرکت علاوه بر بهبود وضعیت موجب اصلاح ناهنجاری زانو و پای پرانتزی می‌شود.

تمرینات کششی و یوگا

تمرینات کششی را برای بهبود وضعیت پاها انجام دهید. این تمرینات عضلات پاها و ناحیه مرکزی را قوی می‌کند. همچنین تمرینات کششی وضعیت قرار گرفتن بدن شما را بهبود می‌بخشد. شما همچنین می‌توانید از تمرینات یوگا برای درمان زانو و پای پرانتزی استفاده کنید. این ورزش‌ها به ساختار اسکلتی در حمایت از بدن کمک خواهند کرد.

ورزش برای اصلاح زانو و پای پرانتزی

ناهنجاری زانو و پای پرانتزی می‌تواند پا، مچ پا، لگن، ستون فقرات، گردن و شانه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. چنانچه یک پا انحراف بیشتری نسبت به پای دیگر دارد، بقیه قسمت‌های بدن برای اصلاح عدم تعادل تمایل داشته، و این امر در اشخاص مبتلا منجر به قرار گرفتن بالاتر یک شانه نسبت به شانه‌ی دیگر شده یا موجب قرار دادن همیشگی لگن در یک زاویه می‌گردد. بنابراین، بهترین ورزش برای کسانی که دچار زانو و پای پرانتزی هستند اجرای آن تمریناتی است که بخشی از برنامه‌های ایجاد تعادل و تقویت در کل بدن هستند.

کشش آهسته مچ پا: عضلات ساق پا

هدف از انجام این تمرین تقویت و تحریک پاها جهت به دست آوردن مجدد تراز ساختاری مناسب بدن می‌باشد، پس بیایید با مچ پا شروع کنیم.

زانو : اسکوات آهسته

از آنجا که زانو برای شخص دچار زانو و پای پرانتزی نقطه صفر محسوب می‌شود، ضروری است هر تمرینی که زانوی شما را درگیر می‌کند با احتیاط زیاد و به جهت جلوگیری از فشار بیش از حد به آن‌ها انجام شود. هدف از انجام تمرین اسکوات اصلاح زانوها است بنابراین، در صورت بروز هر گونه نشانه ابتدایی از درد زانو در حین ورزش باید سریعاً تمرین را متوقف کرد!

لگن: بالا بردن آهسته پا از کنار

بالا بردن آهسته پا از کنار، یک تمرین ملایم است و هدف از انجام این تمرینات، تمرکز بر تشخیص و افزایش تدریجی و آهسته‌ی ظرفیت‌ها و از بین بردن محدودیت‌ها است. این گونه تمرینات جزئی از دوره بدنسازی محسوب نمی‌شوند.

تمرین برای عضلات اداکتور لگن

ضعف در عضلات اداکتوری که در ناحیه لگن قرار گرفته‌اند یکی از علل احتمالی به وجود آمدن زانو و پای پرانتزی است. برای شروع تقویت عضلات اداکتور خود، پاها، مچ پا و زانوهای خود را به یکدیگر نزدیک کرده و نگه دارید. هر زمان که نشسته‌اید این تمرین را انجام دهید. عضلات اداکتور به تعادل لگن کمک کرده و از پاهای شما حمایت می‌کنند. تمریناتی که عضلات اداکتور را تقویت می‌کنند به عنوان حرکات ورزشی اصلاحی برای درمان زانو و پای پرانتزی نیز به شمار می‌آیند.

کل بدن: حرکت با صورت پایین

این حرکت آخر از پیچیده‌ترین تمرینات ذکر شده و در عین حال پرکاربردترین آن‌ها به حساب می‌آید. در این حرکت شما باید ران و بازوهای خود را به گونه‌ای عمودی بر زمین قرار دهید.