کاربرد آب درمانی و تمرینات آن در درمان دیسک کمر و گردن، انواع آرتروز و درد سیاتیکی
ورزش‌های آب درمانی مانند شناور شدن، حرکات عمومی بدن، تمرینات کششی و راه رفتن در آب مفید هستند؛ زیرا خاصیت طبیعی شناوری آب بدون تکان دادن یا فشار وارد کردن به بدن، به آن اجازه می‌دهد که آزادانه حرکت کند. مقاومت طبیعی آب، عضلات را تقویت می‌کند و خواص منحصر به فرد آن، درد را تسکین می‌دهد و روند بهبودی و سلامتی را تسهیل می‌کند.
فهرست نمایش
آب درمانی چیست؟
آب درمانی که با نام‌های درمان فیزیکی آبی و درمان فیزیکی آبزی نیز شناخته می‌شود، به معنای استفاده از محیط آبی برای انجام ورزش است؛ ضمن اینکه فرد قادر به تغییر شدت حرکات در آب درمانی دیسک کمر است (یکی از ویژگی‌هایی است که خارج از آب امکان‌پذیر نیست). از آنجا که بدن در آب شناور است، می‌تواند نسبت به روی زمین ورزش بیشتری انجام دهد؛ بنابراین دما و فشار بدن افزایش می‌یابد که این می‌تواند گردش جریان خون و انعطاف‌پذیری را تقویت کند. آب درمانی یک راه مؤثر، ویژه و راحت برای توانبخشی بیمارانی است که آسیب‌های ورزشی دیده‌اند.
مزایای ورزش‌های آب درمانی
ورزش‌های آب‌درمانی می‌توانند:
- تحرک را افزایش دهند.
- درد و اسپاسم عضلات را کاهش دهند.
- دامنه حرکت مفاصل را حفظ کنند و بهبود بخشند.
- گروه‌های عضلانی ضعیف را تقویت کنند.
- آمادگی جسمانی و قدرت تحمل کارکردی را افزایش دهند.
- مشوق و محرک الگوهای طبیعی حرکت باشند.
- تعادل بدن را بهبود بخشند.
- هماهنگی بدن را بهبود بخشند.
- وضعیت و حالت قرارگیری بدن را بهبود بخشند.
- اعتماد به نفس فرد را افزایش دهند.
- جریان خون بدن را تحریک کنند.
بیماری‌هایی که می‌توانند از آب درمانی بهره‌مند شوند
آب درمانی یک روش درمانی بسیار متنوع است که برای درمان انواع بسیاری از بیمارانی که به دنبال طیف وسیعی از توانایی‌ها و توانبخشی‌ها هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیماری‌های رایجی که با آب‌درمانی درمان می‌شوند عبارتند از:
عارضه‌های عصبی
- سکته مغزی
- آسیب‌های وارد به سر
- آسیب‌های وارد به ستون فقرات و نخاع
- بیماری پارکینسون
- بیماری ام اس
- دیستروفی عضلانی
- فلج مغزی (CP)
- سندروم گلین باره (GBS)
- فیبرومیالژی
- بیماری انسفالوپاتی میالژیک (ME)
- بیماری نورون حرکتی (MND)
- سندروم خستگی مزمن
آرتریت
- آرتروز زانو و آرتروز گردن
- آرتریت روماتوئید (RA) یا روماتیسم مفصلی
- انکیلوزان اسپوندیلیت (AS)
درد
- درد پایین کمر و گردن درد
- درد عصب سیاتیک
- دردهای شلاقی
- پا درد
- درد زانو
- درد شانه
- کمر درد
آسیب‌های اسکلتی عضلانی
- آسیب‌های ورزشی
- آسیب‌ها یا شکستگی‌های عضلانی و مفصلی و دیرجوش خوردن شکستگی‌ها
پس از عمل جراحی
- تعویض مفصل لگن و زانو
- ترمیم رباط صلیبی قدامی (ACL)
- شکستگی‌هایی که با عمل جراحی درمان شده‌اند.
بارداری
- پا درد در دوران بارداری
- کمر درد در دوران بارداری
ورزش‌های آب درمانی چه هستند و چگونه انجام می‌شوند؟
فیزیوتراپی آب درمانی، ورزش کردن در آب گرم است. آب دارای خواص منحصر به فردی است که هم درمان می‌کند و هم سلامتی می‌آورد و به خصوص برای افرادی مفید است که به راحتی نمی‌توانند به حالت نخست برگردند یا روی زمین ورزش کنند. در اینجا ما به برخی ورزش‌هایی اشاره می‌کنیم که شما می‌توانید آنها را در آب انجام دهید (قبل از انجام این ورزش‌ها با متخصص طب فیزیکی خود مشورت کنید).
تمرینات گرم کردن و سرد کردن بدن در آب درمانی
گرم کردن بدن قبل از ورزش کردن، از وارد آمدن فشار به عضلات و آسیب دیدن آنها جلوگیری می‌کند. بدن خود را در آب فرو برید و به عضلات خود اجازه دهید راحت و آزاد باشند؛ سپس به مدت پنج دقیقه در آب راه بروید تا جریان خون بدنتان روان شود. به مدت پنج دقیقه حرکات کششی انجام دهید در حالی که در آب ایستاده‌اید. هر حرکتی که موجب درد می‌شود را متوقف کنید.
تمرینات قلبی عروقی
با استفاده از جلیقه نجات، خود را به صورت صاف و مستقیم در آب نگه دارید و به مدت 5 تا 15 دقیقه تمرینات هوازی انجام دهید. راه بروید، به عقب و به جلو بدوید یا حرکات جهشی و پرشی انجام دهید تا ضربان قلب شما افزایش یابد.
تمرینات قسمت فوقانی بدن
- در استخر بنشینید یا بایستید. با انجام طیف کامل حرکتی مفاصل، به آرامی مفاصل خود را حرکت دهید؛ تا جایی که توان دارید، بین سه تا هشت بار این حرکات را تکرار کنید.
- با بازوهای خود، سطح آب را به زیر هل دهید طوری که در سطح آب دایره‌های کوچکی تشکیل شود؛ سپس دایره‌های بزرگ و بزرگ‌تری روی سطح آب بسازید، ابتدا به سمت داخل و سپس به سمت بیرون.
- آرنج‌های خود را خم کنید، سپس بازوهای خود را راست کنید.
- مچ دستان خود را به صورت دایره‌ای بچرخانید، سپس آنها را به سمت جلو و عقب خم کنید.
- دستان خود را مشت کنید، سپس انگشت‌ها را راست کنید.
تمرینات قسمت تحتانی بدن
- در استخر بنشینید طوری که به جایی تکیه داده باشید؛ زانوی خود را راست کنید، مچ پا را خم کنید و انگشتان پا را به مست جلو بکشید.
- انگشتان پا را حلقه و سپس آنها را صاف کنید.
- مچ پای خود را به صورت دایره‌ای بچرخانید؛ ابتدا در جهت گردش عقربه‌های ساعت و سپس برخلاف آن.
- به آرامی یکی از پاهای خود را بالا بیاورید طوری که زانو راست شود؛ سپس زانو را دوباره خم کنید.
- یکی از زانوها را بلند کنید و آن را به صورت محکم به سمت قفسه سینه بیاورید؛ دست‌ها را در زیر ران‌ها یا روی زانو قرار دهید تا بتوانید عضلات را کشش دهید.
- ساق پا را دوباره به جلو ببرید، به صورت نوسانی آن را به یک سمت حرکت دهید، به مدت پنج ثانیه نگه دارید و آن را در مقابل بدن خود حرکت دهید و به سمت دیگر ببرید.
- این تمرین را برای پای راست تکرار کنید. دست‌ها را روی مفصل ران قرار دهید و بدون حرکت دادن پا، به آرامی آن را به سمت راست و سپس به سمت چپ خم کنید. این حرکت را در جهات دیگر نیز تکرار کنید.
در صورتی که هر گونه تردید و سؤالی در مورد این تمرینات دارید، از متخصص طب فیزیکی خود سؤال کنید.
آنچه از آب درمانی انتظار می‌رود
- برای ایمنی و آسایش شما، جلسات درمانی در آب گرم با درجه حرارت 34 درجه سانتی‌گراد اجرا می‌شوند.
- در طول درمان، متخصص آب درمانی به صورت مستقیم به شما کمک می‌کند.
- برنامه درمانی برای هرکس به صورت جداگانه و متناسب با نیازهای خاص او طراحی شده است.
- درمان به صورت یک به یک و به مدت یک ساعت ارائه می‌شود.
- آب درمانی می‌تواند به صورت مستقل یا به منظور تکمیل فیزیوتراپی (روشی مرسوم که در خارج از آب انجام می‌شود) استفاده شود.
- شما می‌توانید از یک جلیقه نجات شخصی استفاده کنید.
- برای بهره‌مند شدن از روش آب درمانی، لازم نیست شنا یاد بگیرید.
خطرات، هشدارها و موارد منع انجام ورزش‌های آب درمانی
- افراد مبتلا به اختلال در احساس دما، در دماهای مفرط در خطر سوختگی یا یخ‌زدگی قرار دارند.
- اگر به دیابت مبتلا هستید، از تمرینات گرم کردن پا و ساق پا اجتناب کنید. همچنین از روش‌های درمانی گرم کردن بدن به صورت کامل خودداری کنید.
- غوطه‌ور شدن در آب گرم به مدت طولانی و سونای داغ برای افراد مبتلا به دیابت، اسکلروز چندگانه؛ زنان باردار و کسانی که دارای فشار خون غیرطبیعی بالا یا پایین هستند، توصیه نمی‌شود.
- در صورتی که به بیماری رینود (Raynaud) مبتلا هستید از آب سرد یا محیط سرد بپرهیزید.
- اگر مستعد تحریک مثانه یا رکتال هستید، از حمام‌های آب سرد دوری کنید. افراد مبتلا به سیاتیک، التهاب لگن یا روماتیسم در انگشتان پا یا مچ پا، باید از حمام‌های آب سرد خودداری کنند.
- ممکن است افراد مسن و کودکان خردسال از گرمای زیاد خسته شوند؛ ازاین‌رو باید از روش‌های درمانی طولانی مدت در آب گرم مانند سونا و غوطه‌وری در آب، دوری کنند.
- در صورتی که باردار هستید یا بیماری‌های قلبی دارید، قبل از استفاده از سونا با پزشک خود مشورت کنید. به طور کلی هنگامی که به عارضه‌ای مبتلا می‌شوید از پزشک خود بپرسید که آیا درمان فیزیکی در آب برای شما مفید است یا خیر.
