علت و درمان درد مفصل شانه و کتف (چپ و راست) تا گردن
مفصل شانه، پرتحرک‌ترین مفصل دربدن ما است. هیچ مفصل دیگری در بدن ما نیست که بتواند هم به سمت بالا و پایین، هم به سمت عقب و جلو حرکت کند و به سمت چپ و راست چرخش داشته باشد و همچنین با حالتی پرتابی حرکت کند. اما درست مانند ماشین پیچیده‌ای که اجزا و عملکردهای متفاوتی دارد، به همان اندازه نیز ممکن است مشکلات و نقایصی در آن ایجاد شود.
در صورتی که در گردن، شانه و بازوی خود احساس درد می‌کنید، این درد می‌تواند بر اثر طیف وسیعی از علل مختلف، از آرتروز گرفته تا ضربه به شانه یا مشکلاتی در عصب‌های شانه، ایجاد شده باشد. بهترین راه برای تشخیص علت درد شانه، مراجعه به متخصص طب فیزیکی است که می‌تواند با استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای خاص تشخیصی، به علت اصلی درد شانه پی ببرد.
فهرست نمایش
درد شانه
مفصل شانه یک مفصل گوی و کاسه‌ای است. استخوان بازو که انتهای آن به صورت یک گوی است که درون استخوان کتف که حالتی نسبتا کاسه مانند با عمق کم دارد، جای می‌گیرد. این ساختار خاص مفصلی موجب می‌شود که بازو دارای دامنه حرکتی وسیعی باشد، اما از طرف دیگر نیز موجب می‌شود که عضلات پشتیبانی کننده‌ی شانه بیشتر در معرض آسیب باشند.
اغلب آسیب‌های شانه بر اثر انجام فعالیت‌هایی ایجاد می‌شود که در آن حرکاتی تکراری یا پرفشار در حالتی که بازو بالای سر قرار دارد، انجام می‌شود. حرکات تکراری روزمره مانند باغبانی یا برخی کارهای خانه و همچنین انجام حرکات تکراری در ورزش (مانند شنا، گلف، تنیس) نیز می‌توانند موجب آسیب شانه شوند.این فعالیت‌ها می‌توانند موجب کوتاه شدن برخی عضلات متصل به مفصل شانه شوند.
کوتاه شدن عضلات و کاهش قابلبت ارتجاعی عضلات با بالارفتن سن، موجب می‌شوند که مفصل شانه بسیار مستعد آسیب شود و با انجام حرکتی سریع و ناگهانی مفاصل و تاندون‌های شانه بیش از حد کشیده شده و دچار التهاب یا پارگی شوند.
علل دردشانه
درد شانه یکی از مشکلات بسیار شایع است که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. تشخیص صحیح علت درد شانه راست و چپ نقش بسیار مهمی در تدوین برنامه‌ی درمانی مناسب دارد و تنها در صورتی می‌توان درد شانه را برطرف کرد که علت بروز شانه درد و سایر علائم همراه با آن، به درستی تشخیص داده شود.شان برخی از علل شایع درد شانه عبارتند از:
- بورسیت و التهاب تاندون‌های روتاتور کاف
- پارگی و آسیب تاندون‌های شانه
- خشکی و بی‌حرکتی شانه (شانه منجمد)
- تاندونیت ناشی از رسوب کلسیم
- بی ثباتی و دررفتگی مکرر مفصل شانه
- دررفتگی شانه
- پارگی لابروم
- پارگی SLAP
- آرتروز مفصل شانه
- شکستگی استخوان کتف یا بازو
علائم همراه با درد شانه
علائم ناشی از درد شانه می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهند. عدم فعالیت و حرکت دادن شانه موجب خشکی شانه می‌شود و از سوی دیگر انجام دادن حرکات تکراری موجب التهاب و حساسیت شانه می‌شود. بسته به این که علت درد شانه چه بوده است، شما ممکن است هر یک از علائم زیر را داشته باشید:
- شنیدن صدای تق تق از مفصل شانه در هنگام حرکت دادن آن
- خشکی مفصل شانه
- وجود دردی مبهم در مفصل شانه
- وجود دردی تیز و تیرکشنده که با حرکت دادن شانه در جهت خاص ایجاد می‌شود.
- احساس ضعف در شانه
- تورم، فرمزی و التهاب
از آنجایی که درد، در واقع راهی برای بیان وجود مشکل در بدن ما است، شما نباید درد شانه‌ی خود را نادیده بگیرید و هر یک از علائمی که با آن مواجه شدید را برای پزشک شرح دهید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که در مورد علت درد شانه‌ی خود مطمئن نیستید یا اصلا نمی دانید که چه چیزی ممکن است موجب درد شانه‌ی شما شده باشد، لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص می‌تواند دلیل زمینه‌ای درد شانه شما را تشخیص داده و با توجه به آن برنامه درمانی اختصاصی را برای شما تجویز کند. در صورت داشتن هر یک از شرایط و علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- عدم توانایی در بلند کردن اجسام یا استفاده از ابزارها
- آسیبی که موجب بدشکلی مفصل شانه شده است.
- درد شانه در هنگام شب یا در هنگام استراحت
- درد شانه به صورت مداوم که بیش از چند روز ادامه پیدا کرده است.
- عدم توانایی بالا بردن مفصل شانه
- تورم یا کبودی شدید در اطراف مفصل شانه
- علائم وجود عفونت از جمله تب، قرمزی و گرمی مفصل شانه
- وجود هر گونه علائم غیرعادی دیگر
درمان درد شانه
روش درمان درد شانه به علت ایجاد کننده‌ی آن بستگی دارد. متخصصان طب فیزیکی بعد از شنیدن شرح حال بیمار، سوابق پزشکی او را بررسی می‌کنند و سوالاتی برای پی بردن به علت بروز درد شانه، از بیمار خواهند پرسید و سپس بیمار را معاینه فیزیکی می‌کنند. پزشک متخصص بعد از تشخیص علت بروز درد، برنامه‌ی درمانی متناسب با شرایط بیمار تدوین می‌کند. استفاده از تصاویر رادیوگرافی، اسکن ام آر آی و سی تی اسکن نیز به پزشک کمک می‌کند که شدت آسیب شانه را به دقت ارزیابی کند.
استراحت
در اغلب موارد، اولین توصیه‌ای که برای کاهش درد شانه می‌شود، استراحت دادن به مفصل شانه است، تا التهاب حاد مفصل شانه برطرف شود. البته باید در مورد استراحت دادن به مفصل شانه بسیار احتیاط کنید و به این موضوع توجه داشته باشید که عدم حرکت دادن مفصل شانه برای مدت زمان طولانی می‌تواند منجر به بروز خشکی و بی‌حرکتی شانه یا اصطلاحا "شانه یخ زده" شود.
اعمال کمپرس سرد و گرم
کمپرس سرد و کمپرس گرم یکی از پرکاربردترین روش‌های درمانی برای کاهش درد شانه هستند.
داروهای ضدالتهاب
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که با نام داروهای NSAID نیز شناخته می‌شوند، پرکاربردترین داروهای تجویزی خصوصا برای درد شانه‌ی ناشی از آرتروز، بورسیت و التهاب تاندون هستند.
تزریق کورتیزون
کورتیزون داروی بسیار قوی و موثری است که التهاب را برطرف می‌کند و التهاب نیز یکی از شایع‌ترین علل بروز شانه درد است. شما می‌توانید در مورد تزریق کورتیزون در مفصل شانه از پزشک خود سوال کنید و دراین باره از او مشورت بخواهید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شانه یکی از مهمترین اجزای برنامه‌ی درمانی در تقریبا تمامی مشکلات ارتوپدی است. فیزیوتراپیست‌ها از مدالیته‌های (روش‌های) درمانی مختلفی برای برای افزایش قدرت، توانایی حرکتی انعطاف‌پذیری مفصل استفاده می‌کنند و به بیماران کمک می‌کنند که ظرف کوتاه‌ترین زمان به حالت قبلی (قبل از آسیب‌دیدگی) خود بازگردند. بیمارانی که به دنبال روش‌های جایگزین برای درمان خود هستند و تمایلی به مصرف دارو ندارند، به کارگیری مدالیته‌های درمانی زیر می‌تواند در کاهش درد بسیار موثر باشد (این روش‌ها عوارض جانبی بسیار ناچیزی دارند و یا بعضا هیچ عوارضی به همراه ندارند):
- لیزرتراپی
- اولتراسوند
- مگنت تراپی
- شاک‌ویوتراپی
- اوزون تراپی
- تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
کایروپراکتیک
درد مفصل شانه، گاهی بر اثر التهاب خود مفصل و در موارد دیگر، بر اثر التهاب و تحریک بافت‌های اطراف مفصل ایجاد می‌شود. انجام درمان‌های کایروپراکتیک (درمان دستی) و تکنیک‌های مانیپولاسیون (جااندازی مفاصل) می‌تواند در اغلب موارد این تحریکات را برطرف کرده و درد را تسکین دهد.
ماساژ
ماساژ درمانی بافت‌های عمقی می‌تواند در مدت زمان بسیار کوتاهی خشکی مفصل شانه و گرفتگی عضلات آن را برطرف کند. شما می‌توانید هر زمان که از درد یا خشکی مفصل شانه رنج می‌برید، از این روش برای تسکین درد و رفع گرفتگی عضله و مفصل شانه بهره ببرید و به روشی طبیعی و مثر درد خود را تسکین دهید.
کشش و تقویت عضلات
کشش دادن عضلات و تاندون‌هایی که در اطراف مفاصل هستند می‌تواند در موارد خاصی به کاهش درد شانه کمک کند. لازم است که بدین منظور یک برنامه‌ی منظم بسیار مناسب داشته باشید. برخی حرکات کششی خاص که در ادامه آورده شده می‌تواند به شما کمک کند. برخی از ورزش‌های خاص شانه درد نیز به شما کمک می‌کند که عضلات اطراف مفصل شانه را تقویت کنید و بدین ترتیب درد شانه را کمتر کنید.
جراحی
جراحیدر تمامی آسیب‌هایی که در بدن ایجاد می‌شود، انجام جراحی همیشه به عنوان آخرین راه حل مد نظر قرار می‌گیرد. در اغلب موارد می‌توان علائم آزاردهنده‌ی آسیب را با کمک روش‌های کم‌تهاجمی و غیرجراحی برطرف نمود و نیازی به انجام جراحی نیست.
روش‌های پیشگیری از شانه‌درد
- انعطاف‌پذیری و قدرت مفصل شانه‌ی خود را افزایش دهید. در صورتی که می‌خواهید از بروز آسیب پیشگیری کنید، باید هر روز تمرینات کششی را انجام دهید. حرکات کششی شانه نسبتا ساده هستند و شما می‌توانید تقریبا در هر جایی آن‌ها را انجام دهید، اما کلیدی‌ترین نکته در انجام این حرکات این است که در ابتدا شیوه‌ی صحیح انجام دادن این حرکات را به خوبی بیاموزید.
- بدن خود را قبل از تمرین، گرم و بعد از آن سرد کنید. سرد شدن ناگهانی بدن تحت هر شرایطی خوب نیست و برای خود فرد نیز ایجاد ناراحتی می‌کند اما تمام کردن یک جلسه‌ی تمرینی بدون انجام حرکات کششی (سرد کردن) نه تنها آزاردهنده است، بلکه موجب بروز آسیب نیز می‌شود. حتما قبل از شروع جلسه‌ی تمرینی به خوبی شانه‌ی خود را گرم کنید و بعد از اتمام تمرین نیز حرکات کششی انجام دهید.
