درمان سردرد شدید و میگرن با فیزیوتراپی و تحریک مغناطیسی مغز
میگرن نوعی سردرد مکرر تپشی و ضربان دار است که غالباً در یک سمت سر اتفاق می‌افتد و اغلب با تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدا همراه می‌باشد. میگرن ممکن است شامل مرحله‌ای به نام اورا (هاله) باشد که نشانه‌ی بارز آن ایجاد اختلالات در بینایی (نظیر دیدن جرقه و درخشش، رنگ‌های ناواضح، زیگزاگ یا رنگ‌های پخش در اطراف نقاط کور) است.
فهرست نمایش
علائم
میگرن معمولاً در دوران کودکی، نوجوانی یا در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. این بیماری ممکن است با گذراندن 4 مرحله پیشرفت کند:
- پرودروم (پیش نشانه)
- مرحله اورا (هاله)
- سردرد
- مرحله پس نشانه یا پست دروم
با این‌حال ممکن است بیمار تمام این مراحل را تجربه نکند.
پرودروم
یک یا دو روز قبل از بروز میگرن، ممکن است شما متوجه تغییرات کوچکی شوید که شروع میگرن را هشدار می‌دهند. این تغییرات عبارتند از:
- یبوست
- دمدمی‌مزاج بودن (تغییر حالت از احساس افسردگی تا حالت سرخوشی)
- ولع و تمایل زیاد به غذا
- سفتی و گرفتگی گردن
- افزایش احساس تشنگی و تعداد دفعات دفع ادرار
- خمیازه کشیدن زیاد
اورا
اورا یا هاله ممکن است قبل از شروع میگرن یا در حین میگرن اتفاق بیفتد. بسیاری از افراد، میگرن را بدون اورا تجربه می‌کنند. اوراها علائم سیستم عصبی هستند و معمولاً شامل اختلالات بینایی مانند دیدن نقاط به‌صورت جرقه، موجدار و لرزان و یا زیگزاگی هستند. هر یک از علائم آئورا معمولاً به‌تدریج آغاز می‌شود در طول چند دقیقه افزایش می‌یابند و سپس 20 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
- پدیده‌های بصری (دیداری) مانند دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا جرقه‌های نور
- کاهش دید
- احساس گزگز در دست و پا
- احساس ضعف و بی‌حسی در صورت یا در یک سمت بدن
- دشواری در تکلم
- بروز مشکل شنیدن صدا یا موسیقی در گوش (وزوز)
- غیرارادی و غیرقابل‌کنترل شدن حرکت کردن و دیگر حرکات
حمله میگرن
معمولاً میگرن از 4 تا 72 ساعت طول می‌کشد. تعداد تکرار سردردهای میگرنی از یک فرد تا فرد دیگری متفاوت است. میگرن ممکن است به‌ندرت و یا چندین بار در یک ماه اتفاق بیفتد. در هنگام بروز میگرن، ممکن است این علائم را تجربه کنید:
- احساس درد در یک سمت یا هر دو سمت سر
- سردردی که به‌صورت تپشی یا ضربانی است.
- حساس شدن نسبت به نور، صدا و گاهی به بو و لمس
- حالت تهوع و استفراغ
- تاری دید
- احساس سبکی سر که گاهی به دنبال آن غش‌وضعف نیز اتفاق می‌افتد
پس اثر یا پس نشانه
مرحله آخر که پس اثرن امیده می‌شود پس از حمله‌ی میگرن روی می‌دهد. در این مرحله ممکن است احساس تهی شدن و خستگی کنید، هرچند که ممکن است برخی از افراد احساس سرخوشی کنند. همچنین این امکان وجود دارد که به مدت 24 ساعت علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- آشفتگی
- بی‌حوصلگی یا دمدمی‌مزاج بودن
- گیجی
- ضعف
- حساسیت به نور و صدا
دلایل بروز میگرن
اگر چه هنوز علت بروز میگرن نامشخص است اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز این بیماری نقش دارند.
- میگرن ممکن است براثر بروز تغییراتی در ساقه‌ی مغز و برهم‌کنش آن با عصب سه‌قلو که مسیر اصلی انتقال درد است رخ دهد.
- عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز ازجمله در سروتونین که به تنظیم درد در سیستم عصبی کمک می‌کند، می‌تواند در بروز میگرن مؤثر باشد. محققان هنوز در حال مطالعه‌ی نقش سروتونین در بروز میگرن هستند.
- میزان سروتونین در هنگام حمله‌ی میگرن کاهش پیدا می‌کند. این امر ممکن است موجب شود که عصب سه‌قلو ماده‌ای به نام نوروپپتید منتشر کند که به طرف پوشش بیرونی مغز (مننژ) حرکت می‌کند. درنتیجه درد میگرنی شروع می‌شود.
محرک‌های میگرن
تعدادی از عوامل محرک میگرن عبارتند از:
- تغییرات هورمونی در زنان: به نظر می‌رسد که ایجاد نوسان در سطح استروژن، در بسیاری از زنان موجب بروز سردرد می‌گردد.
- غذاها: پنیرهای کهنه، غذاهای شور و غذاهای فرآوری شده می‌توانند میگرن را تحریک کنند. حذف وعده‌های غذایی یا روزه‌داری نیز می‌تواند به بروز حملات میگرنی دامن بزند.
- افزودنی‌های غذایی: ماده شیرین‌کننده اسپارتام (قند مصنوعی) و ماده‌ی نگه‌دارنده‌ی مونوسدیم گلوتامات که در بسیاری از غذاها یافته می‌شود نیز ممکن است محرکی برای میگرن باشد.
- استرس: وجود استرس در محیط کار یا منزل می‌تواند موجب بروز میگرن شود.
- محرک‌های حسی: همان‌طور که صداهای بلند می‌تواند میگرن‌ها را تحریک کند نورهای روشن و درخشش نور خورشید نیز می‌توانند این کار را کنند. بوهای قوی ازجمله بوی عطر، تینر رنگ، دود سیگار و دیگر بوها می‌توانند میگرن را در برخی از افراد تحریک کنند.
- بروز تغییراتی در وضعیت و الگوی خواب‌وبیداری: کمبود خواب و یا زیاد خوابیدن نیز مثل بر هم خوردن ساعت بیولوژیکی بدن به دلیل پرواززدگی، ممکن است علت سردرد در خواب و تحریک میگرن در بعضی از افراد شود.
- عوامل فیزیکی: فعالیت جسمانی شدید ازجمله فعالیت‌های جنسی زیاد نیز می‌تواند میگرن را تشدید کند.
- بروز تغییرات در محیط‌زیست: ایجاد تغییر در وضعیت آب‌وهوا یا فشار بارومتری می‌تواند میگرن را تحریک کند.
- داروها: داروهای ضدبارداری خوراکی و وازدیلاتورهایی (داروهای گشادکننده عروق) مثل داروی نیتروگلیسیرین می‌توانند میگرن را مورد هجوم قرار دهند.
عوامل خطرساز
چندین عامل شما را برای ابتلا به میگرن مستعدتر می‌کنند از جمله:
- داشتن سابقه‌ی خانوادگی: اگر شما در خانواده‌ی خود، فردی مبتلا به میگرن دارید پس احتمال زیادی نیز برای ابتلای شما به این بیماری وجود دارد.
- سن: بیماری میگرن اگرچه غالباً طی نوجوانی اتفاق می‌افتد اما ممکن است در هر سنی شروع شود. میگرن در طی دهه‌ی 30 زندگی به اوج می‌رسد.
- جنسیت: احتمال ابتلای زنان به میگرن سه برابر بیشتر از مردان است.
- تغییرات هورمونی: اگر خانمی هستید مبتلا به میگرن، ممکن است متوجه شده باشید که سردرد درست قبل یا کمی بعد از قاعدگی (عادت ماهانه) شروع می‌شود.
تشخیص
چنانچه شما مبتلا به میگرن هستید و یا سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به میگرن را دارید پزشک بر اساس تاریخچه خانوادگی، علائم و معاینه فیزیکی و معاینه عصبی ابتلای شما به بیماری میگرن و سردرد عصبی را تشخیص می‌دهد. همچنین اگر وضعیتتان غیرعادی یا پیچیده است و یا به‌طور ناگهانی حالتان بدتر می‌شود ممکن است پزشک برای حذف دیگر علل احتمالی بروز درد از دایره‌ی احتمالات، انجام آزمایشات بیشتری را تجویز کند.
- آزمایش خون: پزشک شاید برای بررسی مشکلات عروق خونی، عفونت‌های در طناب نخاعی یا مغز و وجود سموم در بدن، انجام آزمایش خون را تجویز نماید.
- ام آر آی: در تصویربرداری ام آر آی به‌منظور تهیه‌ی تصاویر مفصّل و دقیق از مغز و رگ‌های خونی، از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی قدرتمندی استفاده می‌شود.
- سی‌تی‌اسکن: در تصویربرداری سی‌تی‌اسکن از اشعه ایکس برای تهیه‌ی تصاویر مقطعی دقیق و مفصّل از مغز، استفاده می‌شود.
- کشیدن مایع نخاعی (پونکسیون کمری)
درمان
داروهای تسکین‌دهنده‌ی درد
یکی از راه های درمان میگرن بدون جراحی ، استفاده از داروهای تسکین دهنده درد است. اگر شما پس از مصرف این داروهای درد در یک اتاق تاریک استراحت کنید یا بخوابید ممکن است مصرف این داروها به درمان میگرن کمک کند. این داروها عبارتند از:
- مسکن‌های درد: آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به تسکین دردهای خفیف کمک کنند.
- تریپنان‌ها: تریپنان‌ها، رگ‌های خونی را تنگ (منقبض) کرده و مسیرهای انتقال درد را مسدود می‌کنند.
- ارگوتها: به نظر می‌رسد مصرف این دارو بیشتر در افرادی که بیش از 48 ساعت احساس درد می‌کنند مؤثرتر باشد.
- داروهای ضد تهوع
- گلوکوکورتیکوئیدها
بیوفیدبک
به نظر می‌رسد که روش درمانی بیوفیدبک (بازخورد زیستی) در تسکین درد میگرن مؤثر است. در این روش آرامش‌بخش، به‌منظور آموزش نحوه‌ی مراقبت و کنترل پاسخ‌های فیزیکی بدن نسبت به استرس مثل گرفتگی عضله، از تجهیزات خاصی استفاده می‌شود.
تحریک مغناطیسی مغز (TMS)
تحریک مغناطیسی مغز نوعی روش برای درمان سردرد میگرنی است که در آن یک دستگاه قابل‌حمل بر روی پوست سر گذاشته می‌شود و سپس با فشار یک دکمه، پالس‌های (تکانه) مغناطیسی کوتاهی به درون‌پوست ارسال می‌گردد. تعداد پالس‌ها می‌تواند از یک پالس تا پالس‌های مکرر متغیر باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شامل استعمال گرما و سرما، ورزش‌ها و تمرینات کششی، ماساژ درمانی، التراسوند درمانی یا امواج فراصوت درمانی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، تحریک مغناطیسی مغز، کایروپراکتیک و درمان دستی می‌باشد.
کایروپراکتیک و درمان دستی
بررسی‌ها نشان می‌دهند که سردرد میگرنی با تنش یا گرفتگی عضلانی و اسپاسم و گرفتگی گردن، بالای کمر و شانه‌ها در ارتباط است. متخصصین ما با استفاده از روش تنظیم کایروپراکتیک، ستون مهره‌ها را مجدداً در راستای صحیح خود قرار داده و گرفتگی عضلات، التهاب و درد را کاهش می‌دهند. درنتیجه بیمار به دفعات و شدت کمتری سردردهای میگرنی را تجربه می‌کند.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی می‌تواند به کاهش تعداد دفعات بروز میگرن کمک کند. بعضی از انواع ماساژها در تسکین درد میگرن مؤثرند. ماساژ دادن سر، به‌طور موقتی می‌تواند سردرد را در برخی از مبتلایان کاهش دهد. ماساژ از طریق آزاد کردن ماده شیمیایی سروتونین، جریان خون را در برخی مناطق افزایش و سیگنال‌های درد را مسدود می‌کند.
ورزش‌های آرام‌بخش و یوگا
برخی از حرکات یوگا عمدتاً بر روی رفع استرس و تنشی تمرکز دارند که باعث بروز سردردهای میگرنی می‌شوند. بعضی دیگر از حرکات یوگا به بهبود جریان و گردش خون به مغز کمک می‌کنند؛ بنابراین به لیستی از حرکات یوگا که به کاهش درد میگرنی کمک می‌کنند نگاهی داشته باشید.
