درمان شکستگی استخوان ران و ساق پا با فیزیوتراپی و ورزش

زمانی که یک استخوان می‌شکند یا ترک برمی‌دارد، این آسیب "شکستگی" نامیده می‌شود. پا دارای سه استخوان یعنی استخوان ران، ساق پا و استخوان نازک‌نی در ساق پا است که امکان شکستن آن‌ها وجود دارد. هنگامی‌که شکستگی شامل بخش‌های انتهایی برجستگی استخوان است، یعنی بخشی از ران، زانو و مچ پا، شکستگی پیچیده‌تر است. این مقاله به شرح تنها شکستگی مستقیم سه استخوان بلند پا و شکستگی مچ پا می‌پردازد.

انواع شکستگی

شکستگی استخوان ران

استخوان ران بسیار قوی است، بنابراین نیروی بسیار زیادی برای شکستن این استخوان در افراد سالم نیاز است. شکستگی استخوان ران معمولاً در طول ترومای شدید، به‌خصوص در تصادفات خودرو، حوادث صنعتی، سقوط از مکان‌های بلند یا زخم گلوله به ران ایجاد می‌شود. اگر ضربه‌ی آرام یا زمین خوردن سبب شکستگی استخوان ران شوند، نشانه آن است که استخوان ران توسط یک بیماری مانند پوکی استخوان یا سرطان ضعیف شده است.

شکستگی استخوان درشت‌نی

درشت‌نی از دو استخوان ساق پا بزرگ‌تر است. مانند شکستگی استخوان ران، شکستگی استخوان درشت‌نی اغلب به دلیل ترومای شدید و مستقیم، به‌خصوص در حوادث رانندگی، رخ می‌دهند. با این‌ حال، درشت‌نی همچنین ممکن است از ضربه ضعیف، حتی در افراد سالم، بشکند. این اتفاق در صورتی می‌افتد که ساق پا دقیقاً به زاویه خم‌شده و یا پیچ بخورد.

از میان همه استخوان‌های بلند بدن، احتمال شکست استخوان درشت‌نی زیاد است و به‌احتمال‌ زیاد شکستی زیرپوست اتفاق می‌افتد. در 75٪ تا 85٪ بیماران مبتلا به شکستگی استخوان ساق پا، استخوان نازک‌نی (استخوان نازک در سمت بیرونی ساق پا) شکسته می‌شود.

انواع متداول شکستگی استخوان درشت‌نی شامل موارد زیر است:

• شکستگی پایدار
• شکستگی همراه با دررفتگی
• شکستگی عرضی
• شکستگی مورب

• شکستگی اسپیرال
• شکستگی همراه خردشدگی
• شکستگی باز
• شکستگی بسته

شکستگی استخوان نازک‌نی

استخوان نازک‌نی به‌موازات استخوان درشت‌نی در خارج از ساق پا کشیده شده است اما کوچک‌تر است. استخوان نازک‌نی معمولاً هم‌زمان با استخوان درشت‌نی می‌شکند. هنگامی‌که فقط استخوان نازک‌نی می‌شکند، دلیلش ضربه مستقیم به ‌جانب پا یا خم‌شدگی شدید روی مچ پا یا زانو است.

زمانی که فقط استخوان نازک‌نی می‌شکند، معمولاً عوارض طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کند. گاهی زمانی که رباط‌های استخوانِ شکسته به میزان قابل ‌توجهی توسط آسیب از هم جدا می‌شوند، یکی از اعصاب متصل به پا ممکن است صدمه ببیند و باعث افتادگی مچ پا شود که این وضعیتی است که در آن پا از مچ  آویزان است و در هنگام راه رفتن بر روی زمین کشیده می‌شود.

علائم

اگر استخوان ران شکسته است، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد، تورم، حساسیت به لمس و کبودی در ران
• عدم توانایی تحمل فشار روی پای آسیب‌دیده
• عدم توانایی حرکت مفصل ران و زانو در سمت آسیب‌دیده
• اگر شکستگی روی پوست هم اثر گذارد، قسمت‌های استخوان شکسته شده قابل‌ مشاهده است.

اگر  استخوان ساق پا، و یا هر دو استخوان درشت‌نی و نازک‌نی شکسته‌اند، علائم زیر قابل‌ مشاهده‌اند:

• درد، تورم، حساسیت به لمس و کبودی در ساق پا
• بدشکلی ساق پا
• قرارگیری یا تراز غیرطبیعی در پای مبتلا
• اگر شکستگی روی پوست هم اثر گذارد، قسمت‌های استخوان شکسته شده قابل ‌مشاهده است.

اگر فقط  استخوان نازک‌نی بشکند معمولاً این علائم رخ می‌دهد:

• تورم موضعی و حساسیت در محل شکستگی، در امتداد خارجی ساق پا
• درد در قسمت خارجی ساق پا که هنگام راه رفتن بدتر می‌شود

تشخیص

پزشک پای بیمار را بررسی می‌کند تا هر گونه تورم، تغییر شکل، خراشیدگی، کبودی و حساسیت به لمس بررسی شود. اگر معاینه فیزیکی نشان دهد که عروق پا یا رگ‌های بزرگ آسیب ‌دیده‌اند، پزشک تست تخصصی به نام بررسی داپلر را برای اندازه‌گیری دقیق‌تر جریان خون پا تجویز می‌کند.

برای تائید محل و شدت شکستگی و شناسایی شکستگی و دررفتگی‌های کوچک‌تر و پنهان  در مفاصل نزدیک آسیب‌دیدگی، از اشعه ایکس استفاده می‌شود.

درمان

درمان اولیه

• پایتان را صاف تکیه دهید و از فعالیت‌هایی که باعث پادرد می‌شود اجتناب کنید.
• از یخ استفاده کنید. از کیسه یخ استفاده کنید یا یخ خردشده را در کیسه‌های پلاستیکی قرار دهید آن را در یک حوله بپیچید. یخ از آسیب بافت و تورم و درد جلوگیری می‌کند.
• پا را تا جایی که می‌توانید بالاتر از قلب قرار دهید. این حرکت به کاهش تورم و درد کمک می‌کند. پا را بر روی بالش یا پتو تکیه دهید تا به ‌راحتی بالا نگه‌داشته شود.

آویز طبی یا آتل

یکی از روش‌های درمان غیر جراحی اثبات‌شده، ثابت نگه‌داشتن شکستگی در گچ برای درمان اولیه است. پس از چند هفته استفاده از آتل، می‌توان آن را با یک بند طبی کاربردی ساخته‌شده از پلاستیک و اتصال‌دهنده‌ها جایگزین کرد. این بند تا زمان بهبود کامل از پا حفاظت و پشتیبانی می‌کند. در زمان فیزیوتراپی امکان باز کردن این بندها وجود دارد.

استفاده از عصا یا واکر به‌ عنوان آتل

عصا به راه رفتن کمک خواهد کرد و وزن اضافی را از روی پای مصدوم برمی‌دارد و به بهبود کمک می‌کند.

دارو

• داروهای ضد درد تجویزشده استفاده می‌شود. روش ایمن استفاده از داروها مطابق با تشخیص پزشک است.
• استامینوفن باعث کاهش درد و تب می‌شود و بدون تجویز پزشک در دسترس است. بپرسید که چقدر و چگونه این داروها باید مصرف شوند.
• داروهای NSAID، مانند ایبوپروفن به کاهش تورم، درد و تب کمک می‌کند. NSAID ها ممکن است باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیوی در افراد خاصی شود.

توان‌بخشی پس از شکستگی پا

دستگاه حرکت پسیو مداوم (CPM)

کاهش دامنه حرکت بعد از شکستن ران پا و استخوان ساق شایع است و بر توانایی بیمار برای انجام فعالیت‌های روزمره زندگی مانند بلند شدن و یا نشستن تأثیر می‌گذارد. دستگاه حرکت پسیو مداوم (CPM) یک ماشین است که به‌طور مداوم یک عضله (مانند زانو) را بدون اینکه بیمار مجبور به استفاده از عضلات پا شود، حرکت می‌دهد. هدف از این درمان این است که توانایی حرکتی فرد پس شکستگی پا تا جای ممکن به او برگردد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به شما می‌آموزد تا برای بهبود حرکت و قدرت و برای کاهش درد تمرینات مناسب انجام دهید. تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود درد شامل این موارد است: ماساژدرمانی، اولتراسوند، شاک‌ویوتراپی، مگنت تراپی، اوزون تراپی و تزریق PRP.

تمرینات برای پای‌شکسته

تمرینات انعطاف‌پذیری

بهبود انعطاف‌پذیری و تحرک بدون ایجاد آسیب اولین اولویت است. متخصصین ما شما را با تمرینات دستی مانند حرکت مچ پا به جلو و عقب با کمک دست، خم کردن و کشش زانو، انعطاف ساق پا و کشش تاندون آشیل کمک می‌کنند.

تمرینات بازتوانی

پس از بهبود انعطاف‌پذیری و تحرک، متخصصین ما توصیه می‌کنند که تمرینات قدرتی را شروع کنید. ابتدا، بسته به قدرت پا و میزان تحمل شما، تمریناتی که به قدرت کمی نیاز دارند را شروع می‌کنند. حتی ممکن است ابتدا از بندهای مقاومتی به‌جای وزنه استفاده شود. تمرینات مفیدی که درمانگر ممکن است بعد از شکستگی استخوان درشت‌نی از شما بخواهد تا انجام دهید شامل استفاده از پای مصدوم به صورت زیر است:

• چمباتمه به دیوار با یک پا

• بلند کردن پا

• برگرداندن پا

• هل دادن به سمت پایین

• کشیدن با حوله

• کشیدن پا با فشار آوردن به میز