بسیاری از افراد از وجود درد و احساس خشکی در عضلات و درد‌های اسکلتی-عضلانی متمرکز که ناشی از “نقاط ماشه‌ای” است، رنج می‌برند. برای درمان نقاط ماشه‌ای یا همان نقاط دردناک عضلانی یا تریگرپوینت، از تکنیک‌های مختلفی برای غیرفعال کردن این نقاط استفاده می‌شود. برای بسیاری از مشکلات اسکلتی-عضلانی، انجام دادن ترکیبی از این درمان‌های ویژه‌ی تریگرپوینت همراه با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی روزمره، موجب رسیدن به نتایج بسیار سریع و ماندگار می‌شود.
متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی قصر از تکنیک‌های فیزیوتراپی مختلفی برای برطرف کردن نقاط تریگرپوینت استفاده می‌کنند، مانند تزریق در نقاط تریگرپوینت، اولتراسوندتراپی، آزادسازی میوفاسیال، ماساژدرمانی، اسپری و کشش، الکتروتراپی با TENS، لیزرتراپی و ورزش درمانی. آنها طی این روش‌های درمانی، حجم عضلانی در نواحی هایپرتونیک را بازیابی کرده، عضلات ضعیف را قوی می‌کنند و عضلات را با انجام حرکات کششی برای حرکت پذیری بیشتر مفاصل آماده می‌کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره ۰۳۱۳۲۳۶۷۴۶۵ – ۰۳۱۳۲۳۳۰۳۸۲ تماس حاصل فرمایید.
تریگرپوینت چیست؟
تریگرپوینت‌ها نقاطی متمرکز از اسپاسم و التهاب عضلانی هستند که معمولاً در بالای کمر و شانه قرار دارند.
علل
تریگرپوینت‌ها معمولاً به دنبال اختلالات اسکلتی-عضلانی مزمن شکل می‌گیرند. موارد زیر می‌توانند منجر به تشکیل تریگرپوینت شوند:
- فیبرومیالژیا
- سندرم درد میوفاسیال
- درد گردن
- درد پایین کمر
- سردردهای تنشی
- درد فک
- آسیب‌های فیزیکی حاد
- آسیب‌های خفیف ناشی از حرکات تکراری
علائم
درد، یکی از علائم پیچیده است که در هر شخص و در هر شرایطی، به شکل متفاوتی حس می‌شود. در هر حال، مهم‌ترین علامت تریگرپوینت، درد ارجاعی است. درد ارجاعی ناشی از تریگرپوینت دارای الگویی مجزا و گسسته است. این درد در تمامی افراد و مردان و زنان به یک شکل حس می‌شود و فعال کردن نقطه‌ی تریگرپوینت موجب تشدید درد می‌شود. علائم وجود یک نقطه تریگرپوینت فعال عبارتند از:
- خشکی و گرفتگی در عضله موردنظر
- حساسیت به لمس در آن نقطه
- وجود یک گره محکم و بسته‌ی بافتی که با دست قابل لمس است.
- وجود درد ارجاعی
- کاهش قابلیت ارتجاعی پوست بر روی نقطه تریگرپوینت
- ناحیه مورد نظر ممکن است مرطوب‌تر یا گرم‌تر (یا سردتر) از نواحی اطراف خود باشد و ممکن است سطح آن کمی شبیه به سمباده شود.
شدت درد ایجاد شده با توجه به موقعیت دقیق تریگرپوینت متفاوت خواهد بود (نواحی اتصالی معمولاً دردناک‌تر هستند). نقاط تریگرپوینت در موارد زیر با هم تفاوت دارند:
- میزان حساسیت و تحریک‌پذیری
- فعال یا غیرفعال بودن
- نقطه تریگرپوینت اولیه و مستقل یا وابسته
- محل قرارگیری تریگرپوینت
- میزان گرفتگی یا انعطاف‌پذیری بافت میزبان
- میزان مزمن بودن تریگرپوینت
درمان
تزریق در نقاط تریگرپوینت
در این روش، داروها مستقیماً در نقطه‌ی تریگرپوینت تزریق می‌شوند تا درد آن تسکین پیدا کند. داروی مورد استفاده برای تزریق می‌تواند شامل ماده بی‌حس‌کننده مانند لیدوکائین یا بوپیواکائین، یا مخلوطی از داروهای بیهوشی، یا کورتیکاستروئید باشد.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی، روش‌های بسیار زیادی برای درمان نقاط تریگرپوینت وجود دارد. برخی از این روش‌ها عبارتند از تزریق، اولتراسوند، آزادسازی میوفاسیال، ماساژدرمانی، آزادسازی موقعیتی، اسپری و کشش، الکتروتراپی با TENS و لیزرتراپی.
درمان با لیزر سرد
لیزر کم‌توان یا لیزر سرد موجب بهبود گردش خون موضعی و افزایش اکسیژن‌رسانی به سلول‌های هیپوکسیک (سلولهایی که دچار کمبود اکسیژن شده‌اند) در نقاط تریگرپوینت می‌شود. با افرایش گردش خون، مواد زائد تجمع یافته در این ناحیه نیز، دفع می‌شوند. عادی شدن جریان خون در نقاط تریگرپوینت موجب در هم شکستن حلقه‌ی عملکرد ناقص سلول (که عامل اصلی بروز درد بوده است) می‌شود.
ماساژ
ماساژ دادن نقاط تریگرپوینت:
- موجب بیحس شدن و کاهش درد می‌شود
- موجب مسدود شدن کانال‌های پیام‌رسان درد می‌شود.
- در چرخه‌ی درد و اسپاسم عضلانی، وقفه ایجاد می‌کند.
- موجب کشیده شدن عضلات گرفته می‌شود که این امر به طور غیرمستقیم بر بافت‌های دیگر نیز اثر می‌گذارد.
- بافت میوفاسیال کیسه مانندی که دورتا دور عضلات را احاطه کرده است، در هم می‌شکند.
- موجب تحریک بدن برای آزادسازی اندورفینمی شود که ماده‌ی مسکن طبیعی در بدن است.
فشاردرمانی
فشار آوردن بر روی نقاط ماشه‌ای موجب می‌شود که:
- موجب بیحس شدن و کاهش درد در نقاط تریگرپوینت و سایر نقاطی می‌شود که سیگنال‌های درد را دریافت می‌کنند.
- موجب مسدود شدن کانال‌های پیام‌رسان درد می‌شود و در چرخه‌ی درد و اسپاسم عضلانی، وقفه ایجاد می‌کند.
- ساختارهایی که تأثیر غیرمستقیم بر روی بافت‌ها دارند را کشش می‌دهد.
- بافت میوفاسیال کیسه‌مانندی که دورتا دور عضلات را احاطه کرده است و از آنها پشتیبانی می‌کند را باز می‌کند.
- موجب افزایش گردش خون می‌شود که این امر به دفع سموم و مواد زائد از تریگرپوینت کمک می‌کند.
- تولید مسکن طبیعی بدن به نام اندورفین را افزایش می‌دهد.
- بر سیستم اعصاب خودکار و غیر خودکار تأثیر می‌گذارد.
تکنیک انرژی- عضله
تکنیک انرژی-عضله، یکی از تکنیک‌های درمان دستی است که در آن از انقباضات کوچک و ملایم عضلات برای شل و ریلکس کردن آنها و عادی‌سازی تحرک مفصل استفاده می‌شود. در این روش، بیمار باید در مقابل نیرویی که در یک جهت خاص اعمال می‌شود، عضلات خود را فعال کند و در برابر آن نیرو مقاومت کند. تفاوت این تکنیک با سایر تکنیک‌های ماساژ درمانی یا درمان دستی در این است که در اینجا بیمار نیز به عنوان همکار درمانگر، در فرآیند درمان شرکت می‌کند. به همین دلیل، این روش به عنوان یک روش فعال (نسبت به روش‌های منفعل دیگر) شناخته می‌شود.
تکنیک اسپری و کشش
تکنیک‌های اسپری و کشش، مؤثرترین روش غیرفعال سازی نقاط تریگرپوینت هستند. در ابتدا ما باید با کمک لمس دست نقطه‌ی دردناک تریگرپوینت را پیدا کنید.
- اسپری: این مرحله، مقدمه‌ای برای مرحله بسیار مهم بعدی است. اسپری با زاویه‌ی ۳۰ درجه و با فاصله ۲۰ تا ۵۰ سانتی از پوست، بر روی نقطه مورد نظر زده می‌شود.
- بعد از دو یا سه بار، چپ و راست کردن اسپری بر روی محل، عضله‌ی مورد نظر تا بیشترین جای ممکن کشش داده می‌شود.
ورزش‌های مخصوص نقاط ماشه‌ای
در این ورزش‌ها، شما باید با استفاده از توپ تنیس، نقطه‌ی تریگرپوینت مورد نظر را پیدا کنید و بر روی آن فشار وارد کنید. برای یافتن نقطه‌ی تریگرپوینت، توپ را به آرامی روی ناحیه‌ای که قصد دارید مداخله کنید، حرکت دهید یا بدن خود را حرکت دهید تا به نقطه‌ی دردناک دقیقاً برسید. سپس در همان نقطه‌ی دردناک باید ماندگاری کنید و فشار را به آنجا وارد کنید، در حالی که به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه نفس عمیق می‌کشید.
- زیر کشکک زانو: یکی از زانوهای خود را روی بلوک یوگا (یا یک کتاب با جلد سخت) بگذارید و پای دیگر را روی توپ تنیس بگذارید. توپ را درست در زیر کشکک زانو قرار دهید و به آرامی زانوی خود را به سمت عقب و جلو حرکت دهید. اگر انگشتان خود را روی زمین نگه دارید، تعادل بیشتری خواهید داشت.
- داخل ران: در ابتدا یک توپ تنیس را بالای زانوی خود و در سمت داخلی ران قرار دهید و سپس توپ را همراه با بلوک یوگا، بین دو پای خود فشار دهید. برای ۲۰ ثانیه فشار را ادامه دهید و نفس عمیق بکشید. سپس توپ را کمی بالاتر قرار دهید و این کار را تکرار کنید.
- عضله فلکسور بین لگن و زانو: توپ را درست در بالای زانوی خود قرار دهید و به صورت دمر بخوابید و پای خود را روی توپ فشار دهید. این حالت را ۲۰ ثانیه نگه دارید. می‌توانید به آرامی زانوی خود را خم و صاف کنید. این روش را تکرار کنید و هر بار توپ تنیس را کمی بالا تر و به سمت لگن قرار دهید.
- پایین کمر: دراز بکشید و در زیر بدن خود، دو توپ تنیس را در دو طرف کمر قرار دهید. زانوهای خود را به سمت چپ و راست حرکت دهید (مانند حرکت برف‌پاک‌کن ماشین) و این کار را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه ادامه دهید.
- استخوان خاجی/باسن: دراز بکشید و دو توپ تنیس را زیر استخوان خاجی خود قرار دهید. مکان قرارگیری توپ‌ها باید به گونه‌ای باشد که در هنگام فشار آوردن بر روی آنها، دردی احساس نکنید. سپس زانوهای خود را (مشابه حرکت برف‌پاک‌کن ماشین) به سمت چپ و راست حرکت داده و این حرکت را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه انجام دهید.
- ساق پا و پشت ران: توپ را درست در زیر زانوی خود قرار دهید. به کمر دراز بکشید و زانوی خود را خم کنید و به توپی که در زیر زانو قرار دارد فشار وارد کنید. این حالت را برای ۲۰ ثانیه نگه دارید و نفس‌های عمیق بکشید. برای تغییر دادن محل توپ ان را کمی به سمت کناره‌ی داخلی یا خارجی زانو حرکت دهید.
- بیرون ساق پا: بر روی کمر دراز بکشید. توپ تنیس را در دست خود بگیرید و به دنبال نقطه‌ی تریگرپوینت بگردید و زمانی که آن را پیدا کردید با هر دو دست خود، تو را بر روی آن فشار دهید. این حالت را نگه دارید و نفس عمیق بکشید. برای مالش دادن عضله می‌توانید در حین وارد آوردن فشار، توپ را با دست خود کمی چرخش دهید. توجه کنید که عضله‌ی بیرونی ساق پا باید ریلکس بماند.
- داخل ران: حرکت مناسب دیگر برای داخل ران‌ها این است که بر روی کمر دراز بکشید و توپ را بین پاهای خود قرار دهید. با استفاده از نیروی دستان خود، پاها را بیشتر به سمت هم فشار دهید. این حالت را برای ۲۰ ثانیه نگه دارید و نفس‌های عمیق بکشید.
- بیرون ران‌ها (ایلیوتیبیال): توپ را در بالا زانو و ب سمت خارجی ران پا قرار دهید. به سمت پهلو بخوابید و روی آرنج خود قرار گیرید و با پای دیگر بر روی پای پایینی فشار وارد کنید. پای پایینی باید به حالت ریلکس باقی بماند. این حالت را برای ۲۰ ثانیه نگه دارید و نفس عمیق بکشید. در دفعات بعدی، توپ را بالاتر و بالاتر قرار دهید و هر بار ۲۰ ثانیه صبر کنید و نفس عمیق بکشید.
- باسن: توپ را درست در مرکز باسن (عضله پریفورمیس) قرار دهید و به آرامی بر روی توپ وزن بیندازید و تا جای ممکن به آن فشار وارد کنید.